W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 26.04.2023
CHODZIA rzecz. m
Warianty fonetyczne: CHODZIA, *CHODZDZIA, HODZIA
Słowniki:
SWilpod: chodzia, hodzia, SW (hodzia, chodzia, hodżapod: hodzia, hodża) notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1610-1625
Formy: lp M. chodzia // hodzia; B. uż. żyw. chodzię; ~ lm M. chodzie; C. chodzdziom
Etymologia: <tur. hoǯa 'duchowny lub uczony wykształcony w medresie; nauczyciel, mistrz; lekarz'>
Znaczenia:
relig. »w Imperium Osmańskim: nauczyciel, duchowny muzułmański; tytuł grzecznościowy, nadawany ze względu na wiek, uczoność lub stan duchowny«: W arabskiéj ziemi widziałem jednego chodzię, co w jedném miasteczku dzieci uczył i szkołę trzymał. SaadiOtwSGul 200. Ná ktorego [sułtana Osmana] 18. dniá Máiá/ zbuntowawszy się Szpágiowie/ nászli ná kramy [...] potym do száráiu gdźie Chodźiá przebywał/ to iest do Ochmistrzá álbo stárszego Cesárskiego nászli [...]. BuntCara Av. Nákoniec począłeś rzewno płákáć iáko dziecię/ y mowić: Nicem nie winien; Chodzia y Dyláwer Bászá w tym winien: oni mnie do wszytkiego tego przywodzili/ o co wy teraz mnie winuiecie. BirkOboz 38. W której się co z grubszego wyprawiwszy szkole, do godności wszelakich otwarte im pole - stąd [ze sturczonych jeńców] chodzie, literaci, czausze i bedzy, wezyrowie i wielcy rostą beglerbedzy. TwarSLegK 214. Stoi Osman: iak Zuraw z wyciągnioną szyią Ku gorze: niepewną się pusząc Viktoryą Nie kaze swoim Chodzdziom, poprzestac Pacierzy Aze będzie w Lisowskiem szancu na Wieczerzy [...]. PotWoj 162. Hodźia. náuczyciel, doktor. GośPos 353. Mistrz ich iest Hodzia, ćwiczący ich w milczeniu, cerpliwości [!], posłuszeństwie, a primariò w Zákonie Machometowym, w pisaniu, czytaniu, w ięzyku Arábskim, Perskim. ChmielAteny II 482-483.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz chodziej.
Autorzy: MBM, WM