Słownik XVII wieku

Słowniki:
SWil, SJP notują
SStp, SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?), SW (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy: bezok. ciągnąć; ~ cz. ter. lp 1. os. ciągnę; 3. os. ciągnie; lm 3. os. ciągną; ~ cz. prze. lp m 3. os. ciągnął; ~ im. wsp. ciągnąc

Znaczenia:

1. »przesuwać z trudem«: Nienowina to krolom tego Swiata W pomyslnym szczęsciu przepędziwszy Lata Stracic koronę orac wołęm w pługu Albo karetę ciągnąc z Szkapą w cugu. PasPam 110.

2. »wydobywać, brać«

◆ Związki frazeologiczne: ◆ na swoje koło wodę ciągnąć »KOŁO«:

3. »szarpać, targać«: Sapaią zgrzytaią zębami wąsy ciągną gryzą. PasPam 155.

4. »prowadzić kogoś za sobą«: Co przed tym Moskal pro wadził Litwina to go iuz Litfin zabrode ciągnie. PasPam 113. Poszliscie ochotnie dla tego respektuiąc zes cie zubogiego Miasta czynię wąm wtym folgę, że was niedaleko ciągnę. PasPam 168. Przyszedszy do Narwie iuz daley Litewskich podwod Ciągnąc było nie mozna. PasPam 173v.

◼ Przenośnie: ◼ A Sladkowski [...] gwałtem mię ciągnął do Panny Sladkowskiey. PasPam 219v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ciągnąć wodę do swego młyna, ciągnąć wodę na swój młyn »działać na swoją korzyść«: Szpoći/ wywraca káżdy pismo ś. i nie ná swoy młyn/ ále ná swoy błąd ćiągnąc wodę. BirkNiedz 135. Któremuż ufać raczej, że do swego młyna Wody nie ciągnie? PotLibKuk I 96.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Ná suszy kotá ciągnie. RysProv X, 2.