W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 24.03.2019
Warianty fonetyczne:
CZYHAĆ, CZUHAĆ, CUHAĆ
Słowniki:
SXVI (
czyhać, czuhać),
Kn (
czuham, czyham),
T (
czuham, czyham),
L (
czuhać, czyhać; XVI-XVII),
SWil (
czyhać, czuhać),
SW (
czyhać, czuhać),
SJP (
czyhać) notują
SStp nie notują
Etymologia: <
czes. čihati>
Znaczenia: »czekać w ukryciu z zamiarem napaści na kogo lub zdobycia czego, czatować; czekać na co ze złymi intencjami«: Rekcja: na kogo, na co
Nie tak tatarskim dymem Podole, gdy bachmat zmierzy wzdłuż i wszerz pole, jako swych ogniem Polska snadź spłonie, a nieprzyjaciel cuha na stronie. MiasKZbiór 69.
PRzetoż je pobije lew z lásá: wilk wieczorny wygubi/ je: lámpárt czyháć będzie u miast ich: ktokolwiek wynidzie z nich/ rozszárpány będzie: bo się rozmożyły [!] przestępstwá ich/ y zmogły się odwrocenia ich. BG Jr 5, 6.
A Herodyás czyháłá nań; y chciáłá go zábić/ ále nie mogłá. BG Mk 6, 19.
A jáko zbojcy czynią, ktorzy ná kogo czyháją ná drodze/ kędy chodzą do Sychem/ tak czyni rotá Kápłanow: bo umyślnie niecnotę płodzą. BG Oz 6, 9.
Siedzi czyhájąc we wsiách: w skrytościách zábija niewinnego: oczy jego upátrują ubogiego. BG Ps 10, 8.
Słowá niepobożnych czyháją ná krew: ále ustá spráwiedliwych wybawiáją je. BG Prz 12, 6.
Dla tego będę im jáko lew srogi: jáko lámpárt przy drodze będę czyhał. BG Oz 13, 7.
Chociaż słyszę urągánie od wielu y od Mágor Missábibá/ mowiących; Powiedzcie co nań, á oznájmiemy to Krolowi. Wszyscy przyjaciele moji czyháją ná upadek moj/ mowiąc; Aza snadź zwiedziony będzie/ y przemożemy go/ á pomścimy się nád nim. BG Jr 20, 10.
Lecz kto by nie czyhał ná kogo/ áleby go Bog podał w rękę jego/ náznáczęć miejsce ná ktore będzie miał uciec. BG Wj 21, 13.
Zeście się sprzysięgli wy wszyscy przeciwko mnie/ á niemász ktoby mi objáwił? gdyż się zbuntował y syn moj/ z Synem Isájego/ á niemász ktoby się mnie użalił miedzy wámi/ á oznájmił mi/ iż podburzył Syn moj sługę mego przeciwko mnie/ áby czyhał ná mię/ jáko się to dziś okázuje. BG 1Sm 22, 8.
Jesli zwiedzione jest serce moje do niewiásty/ y jeslim czyhał u drzwi przyjacielá mego: Niechajże mele innemu żoná mojá: á niechaj się nád nią inni schyláją. BG Hi 31, 9-10.
Zbieráją się [nieprzjaciele]/ y ukrywáją się/ y ślad moj upátrują/ czyhájąc ná duszę moję. BG Ps 56, 7.
Zbieráją się/ y ukrywáją się/ y ślad moj upátrują/ czyhájąc ná duszę moję. BG Ps 56, 7.
Abowiem mowili nieprzyjaciele moji przeciwko mnie: á ci/ ktorzy czyháli ná duszę moję/ radę uczynili społem: BG Ps 71, 10.
Czuham/ czuwam/ czyham ná co/ ná kogo pilnuię. Inhio aliqui, [...] Obsidior aliqui, [...] Insidior alicui [...]. Kn 106.
Czuham, czuwam, czatuię, czyham na co. lauren. guêter, épier; veiller qu. T III 193.
Czyham na co. lauren. guetter, épier, veiller qu. T III 197.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Znaczenia: »taki, który czyha, czatuje«: Jest jáko niedźwiedziem czyhájącym ná mię: jáko lwem w skrytościách. BG Lm 3, 10.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Formy:
Znaczenia: »ten, który czyha, czatuje«: Tákieć są ścieszki káżdego czyhájącego ná zysk/ ktory duszę PAná swego odbiera. BG Prz 1, 19.
ZAtym ruszylismy się od rzeki Acháwy/ dwunastego dnia miesiącá pierwszego/ ábysmy szli do Jeruzalem: á ręká Bogá nászego byłá nád námi/ y wyrwáłá nás z ręki nieprzyjacielá/ y czyhájącego ná nas w drodze. BG Ezd 8, 31.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]