Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn notują
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. cyfra; D. cyfry; B. cyfrę; N. cyfrą; Ms. cyfrze; ~ lm M. cyfry; D. cyfr; B. cyfry; N. cyframi; Ms. cyfrach

Znaczenia:

1. »znak graficzny liczby zero (0)«: Záwsze naylepszy Arytmetyk bogacz: rzadko się myli, bo gęstó liczy, Ręka go boli od rachowania, nie głowa od spekulacyi. O LICZBIE wiedzeć potrzeba, że tylko iest Numerow dziewięć, y Cyfra, z ktorych wszystkie liczby, Summy niezliczone składaią się, to iest 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 0. ChmielAteny1755 I 155. Cyfra. 1) Rechenk. eine Nulle. [...] 1) aritm. zero. un 0. [...] § 1) szlachectwo bez cnoty i nauk iest cyfrą bez liczby. T III 169.

2. »znak pisma tajemnego, szyfru«: Cyfrá/ v pisárzow táiemnych/ Nota, [...] vide Pismo táiemne. Kn 92. Listy do Oxenstierna od Wrangla cyframi pisane od Salwiusza są przejęte na drodze, których niemogąc przeczytać, posyłam je W. K. Mści, Panu memu miłościwemu, acz niewiem, jeżeli w nich fortelu niemasz [...]. KoniecSListy 132. Cyfra. [...] 2) Cyfer zum geheimen Schreiben. [...] 2) un chifre; nom en chifre. [...] 2) cyframi pisać. T III 169.

3. »odpowiednik, prawdziwe znaczenie znaku w piśmie tajemnym, szyfrze«: Cyfra. [...] 3) Nachmens-Zug; verzogner Nahme. [...] 3) un chifre; nom en chifre. [...] 3) cyfra z liter poczętnych imienia czyiego; w cyfrze litery August III śię wydawały. T III 169.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ cyfra arabska: Od nich Medicina, Matematyka, osobliwie cyfry Arabskie wzięły originem. ChmielAteny IV 447.