W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 12.07.2012
CYRULIK rzecz. m
Warianty fonetyczne: CYRULIK, CYROLIK
Słowniki:
SStp (cyrolik, cyrulik), SWil (cyrulik), SJP (cyrulik) notują
SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?), SW (?) nie notują
Formy: lp M. cyrulik // cyrolik; D. cyrulika; B. uż. żyw. cyrulika // cyrolika; ~ lm M. uż. osob. cyrulicy; D. cyrulików; C. cyrulikom
Etymologia: <śr. łac. cirurgicus, z łac. chirurgus>
Znaczenia:
»felczer, golibroda«: Oleiek bywa od vczonych Cyrulikow z tego ziela czyniony/ ktory Bálsámem dla osobliwości iego miánuią. SyrZiel 25. Księga lekarzom Aptekarzom Cyrulikom Barbirzom, Rostrucharzom [potrzebna]. SyrZiel k. tyt. Takich wiele widzę ktorzy Lancetem Francuskięm medyanne otworzywszy krew rozlewali, albo ich Cyrulik nieostroznie golił. A przecię do chleba Benemeritorum [dobrze zasłużonych] naybardziey się cisną. PasPam 133. Dopiero [...] Pana kordowskiego trzezwić wodki w nos lać, zęby rozdzierac apotym y po Cyrulika biegać bo sobie łeb rozciąn o ławę. PasPam 229-229v. Przyidzie Cyrulik Pomaca Pulsow. Gorączki niemasz. PasPam 280. Iak tedy Obaczyli ze Ięm Smaczno y piię y rzeswość dopiero uwierzyli zem sanus mente et Corpore [zdrów na umyśle i ciele] oczym Cyrulik osobliwie bardzo dubitował. PasPam 280-280v. Niemiec jakiś ci przypadłszy ciął go rapirem przez nos i przebił. Nie wiemże, jeśli będzie żyw, luboć mu przecię cyrulik nieźle tuszy. SobJListy 55. Otoż záprosił onego Xiędzá swego ná Ucztę. A jáko go jedzeniem y piciem Páńskie uczestował: Posłał po Cyruliká (Bárwierzá) dał sobie y chłopom swoim brody ogolić. GdacPan 125-126. Postrzeże Cyrulik, że brzytwá mi bystra weźmie osełkę, poleie oliwa, pociągnie raz i drugi, áż brzytwá ostrzeie, bystrzeie, ieno pociągniesz, zgoli. MłodzKaz II, 216. Sąd tylko przysądził grziwny, aby Kasper dał Szymonowi na cyrulika y basarunek. KsKasUl I, 383. Był ten, co Cyrulikom z brzytwą nie dowierza, Brodę wąglem opala, sam miasto bálwierzá. Był, ktory Zenie, Synom, od dzikiey bestyie Okrutnieyszy, niewinie poucinał szyie. PotPocz 55. Lekarki, Cyrulicy y Aptykarze [...] in absentia Medicorum częstokroć choruiącym bliznim swoim przez lekarstwa asistować muszą. KirchFac 5 nlb.. Doszedł mię List od Bryma Cyrulika Wilen[skiego] ktory adresuiesię do Usług moich y zaprzysłaniem poiazdu gotow zaraz przyiachać do kąd roskaz zaydzie. SapADiar 150.
Związki frazeologiczne: zastąpić cyrulika: Dałęm iednanym Sposobem za bol y zarany ich [...] Złotych 1200 Zasobna zastąpić Curolika. PasPam 89v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz balwierz.
Autor: SPas