»kolor węgla, bardzo ciemny«: Mieczyk złotem oprawny; z Aksamitnemi Pochwami czarnemi.RewSkarb126. Vbior czarny Kierowy Vbior baiowy.ArchRadziw163866, 2. Pani małzonce iego [syna] sukienkę adamaszkową czarną zapisuię y leguię.DekrŻmud181v. W barwie się kocham czerwonej, lecz wszędzie, Kędy dowodzę, bez czarnej nie będzie.MorszAUtwKuk190. Wziąłem tez iednego Wołocha pięknego z Czarną pręgą trochę był zacięty koło ucha tęn kon. 96PasPam96. Puszcza kiełpinska iest obfita w las czarny a Rudzka w borowine.AdnGosp24. NIe bárżo mi sie Xięże, tá wászá ozdobá, Ze Kruká Herbem nosisz, w Sygnecie podobá, Kruk czarny z przyrodzenia á do tego krádnie, Y kryie w dźiory, káżdą rzecz ktorey dopádnie. Wierny zásię Kátholik á dopieroż Xięża? Ták biały być powinien że y śnieg zwycięża, Z tąd wam Alby przystoią ná y mieysce Effodu. To zle, łábęciem z wierzchu, Krukiem być ze spodu.PotPocz148. Deczyma z czarnego burstynu albo agatu.SzumInw42. Recognouit [...] tylko co mu [się] dostało: vsarka czarna akszamitna, karmazynu czerwonego płat niewielki.AktaMusz34. Tákże máterye rożengo koloru wychodzące, á osobliwie carne, zielone, żołte, á przytym zbyt smrodliwe, (przy ktorych y krew się pokázuie) nieuleczoną biegunkę znácą.CompMed231. Były kiedyś konterfekty dawnych Konarskich w Topolnie, iako Michała [...] w birecie czarnym, binda złota.NiesKor II574. ALWERN wielkie iagody winne barzo czarne w Okolicy Aurelianeńskiey.DanKolaDykI, 157. Szczepienie tego wina przyszło z Alwerniy... Wino z tych gron robione nazywa się: Czarne wino, alwern albo alwernak.DanKolaDykI, 157. [...] pámiętay to/ ábyś sie nie turbował z myślámi/ gdy w kláwikordzie obaczysz záraz z przodku/ ná białych clawisách od lewey ręki/ głosow cztery więcey [...] y ták wiele czarnych.GorMuzb2.
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲ balsam czarny: Item ná tosz iest rzecz bárdzo dobra záżywáć Bálsamu czarnego w tymże konfekcie Rożowym.PromMed82.
▲ balsam peruwiański czarny: Emplastrum de Betonica z Balzamem Peruwianskim czarnym dostatecznie przymięszanym wielce pomocne.BeimJelMed350.
▲ borówki czarne: Borowki czarne/ czernicé/ v. Márcowy kwiát.Kn50. Czernice/ vide Borowki czarne.Kn99.
▲ bluszcz czarny: Sok z ziarn Blusczáczarnego/ włosy czarno fárbuie.SyrZiel888.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲ bot.biedrzeniec czarny »Pimpinella nigra«: Biedrzeniec Czarny/ Rozdział 20. Bibenalla nigra. et Pimpinella hirsuta. Schwartz Bibenell. BIedrzeniec czarny/ korzeniá iest mocnego/ ná pálec wzmiąsz/ zwierzchu czarnego/ we wnątrz białego ...SyrZiel78.
▲ bot.bez czarny »drzewko lub krzew o czarnych owocach; Sambucus nigra«: BEz w drzewo wyrasta: Ieden pospolity/ który przy płotách/ przy párkánách roście. Drugi czarny/ ábo leśny/ ábo czérwony. Iest trzeci wodny/ Káliná.SyrZiel1504. Bez czerwony. Tych wszystkich sztuk [właściwości] iest Bez czerwony/ ktorych nász czarny álbo domowy.SyrZiel1508.
▲ rumien czarny: CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM.DanKolaDykI, 272.
◆ Związki frazeologiczne:
◆ zabawić się czarnem kałamarzem »napisać donos, oszczerstwo«: Wszec się do tych czas zabawił Czarnem kałamarzęm, wy wodząc Inquizycyią.PasPam114.
● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa:
● Káżdy kot w nocy czarny.RysProvVII, 10.
● Chyłem borem/ czarnym szlákiem.RysProv18.