Słownik XVII wieku

Znaczenia:

» czary, czarowanie, uprawianie czarów«: Szołtys: Uczciwi panowie, ponieważ żal się Boże, złoczyńca w więzieniu naszym siedzi, ktory bliźniego swego skradł Na interlinji: ktora czarostwem zgrzeszyła., a strony są, ktore nań Na interlinji: na nię. skarżą, zaczym, panie schopmistrzu, pytam was, jeżeli podług prawa po tego Na interlinji: tę. złoczyńcę do więzienia posłać mam [...] WilkGniewKutrz 156. A ktoby zadał bękarstwo albo ktora czarostwo, kurestwo etc., a nie dowiodłaby tego, ani przez świadki, takowa podpada winy szpitalowi zł. 2, pp. ekonomom zł. 4, urzędowi zł. 2, i wzajem się przy urzędzie przeprosić, szałtys przy urzędzie napomnieć, aby takowych napotym gospodynie i samsiadki nieućciwych słow jedna drugiej nie zadawała pod podwojną karą, jako wyżej jest napisana. OrdPoznKutrz 271. Passya, roziątrzenie serca, pomieszanie, niesłuszne sobie wnoszenia, oczywiste zfalszowania Pism, nie podobne dowiary w kładanie naywiększych Zbrodniow, Bałwochwalstwa, Czarostwa, Krolow morderstwa, bez wszelkiego dowodu, Duch zprzeciwieństwa, i wzgarda wyższego Sądu Koscielnego, Przywłaszczanie nienależytey sobie mocy, wszystko to, i więcyi ieszcze, wydaie się wszędzie, z tych lzących Pism ich dosyc, iz i to, z natchnienia starego nieprzyiaciela, się wykłuło. JezuiciPos 24. Króla Francuzkiego, zakazuiącego wszelkim swym Juryzdykcyom, aby zaskarżeń o czarostwa nie przyimowały. BlackOstrowPrawo 86. Nie iest to godne indicium czárostwá, ile y godne osoby, ná te pádaią ięzyki piekielne, ná to się niemal wszyscy zgadzaią Doktorowie, ktorych cytuie Tannerus, Diana, Gobat, etc. GamalPrzes C2v. [...] á przećię niektorzy Doktorowie náuczaią, że choćby ratyfikowałá, potwierdźiłá, poprzyśięgłá tych, ktorych ná konfessatách powołałá, ieszcze temu nietrzebá wierzyć, bo to wiadomo káżdemu, że daemonium hoc nocturnum, et potestas tenebrarum harum, iák sen, rożne reprezentuie ákcyé, apparencye etc. ták y czárostwo fantastyczne, in campis imaginarijs, sprawuie tráktámentá, krotofile etc, y z rożnych, choć pobożnych ex permissione Divina Osob, czyni sceny. GamalPrzes C4v. Wiẽ że ćiężki iest kryminał -czárostwo, ále tym sámym większych á większych do konwikcyi potrzebuie rácyi; okrutne zá sobą ćiągnie kary, ále tym sámym ná obronę ich wzywać potężnieyszych każe Patronow. GamalPrzes D4v. Odniosą kogo do Magistratu, w kradźieży, cudzołostwie, záboystwie, etc. pozwalaią mu Jurystow, dopuszczaią appelacyi; prowadzą ná szubienicę złoczyńcow, náznaczáią Pátronow; á kiedy obwinioną w czárostwie, zmęczoną, zdręczoną, y niemowną wyprowadzać maią pod szubienicę, deneguią Adwokatá, y słowá ná obronę wyźionąć niedopuszczaią. GamalPrzes D4v. Uważyć iákiey kondycyi, iákiego żyćia y obcowánia, w ktorym wieku są świadkowie, z kąd, y iákie znáki czárostwá máią, ná ktorych mieyscách rzeczy do czárow podobne znayduią; czyli plané et plené probuią, czyli się zgadzaią in substantialibus. Inkwirować, czyli zły sąśiad niepodrzućił, ábo z przypadku kto niewyronił. GamalPrzes Dv. SĘdziowie domagać się powinni od strony oskarżaiącey, áby zadawszy Czarostwo komu oczywistemi dowodziła dowodami, y naturalnemi probacyami, y nie powinni z taką łatwością ná fundamencie dowodow omylnych, iako to pławienia, lub innych nie naturalnych sposobow karać śmiercią [...] ZałJAObjaś 66.