Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: SZOŁDAR

Słowniki:
L (XVII w.), SW, SJP notują
SStp, SXVI (?), Kn (?), T, SWil (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1633

Formy: lp M. czołdar; Ms. czołdarze; ~ lm M. uż. nosob. czołdary; B. uż. nosob. czołdary; N. czołdary; szołdarami

Znaczenia:

»przykrycie na konia, czaprak«: Tám iako ku poźnemu Hesperu się skłoni/ Pod złotymi czołdary parę Turskich koni: Obu sobie podobnych stroiem y vrodą/ W podárku od Spodárá Kśiążęćiu przywiodą. TwarSLeg 46. Konnych w złoćistych szyszakách y zbroiách/ drudzy w páncerzach/ szumno/ y kosztownie okryte/ y przykryte szołdarámi/ áż ku źiemi wzorámi y kwiátámi złoćistemi y kámieńmi sádzone/ chłop w chłop dwánaśćie tyśięcy. StarWyp B4v. Patrząc jako drogo król liche płaci dary, Jeden z dworzan, w kosztowne ubrawszy czołdary, Cudnego daje konia w prezencie wymiotem: Jeśliż rzepkę, pewnie mi odważą go złotem. PotFrasz4Kuk I 424. Koń Sekiel wszytek w brod ufárbowány Ná ktorym Czołdar złotem háftowány. KochProżnLir 51. Która z natury piękna, przez takie rupieci Miasto ozdoby gładkość przyrodzoną szpeci; Której czego natura umknęła w urodzie, Posag przy obyczajach będą jej w nagrodzie; Jeśli którą pięknego składem ciała krasi, Marnymi postępkami niechaj jej nie gasi: Świnia w pysku ma pierścień, w złotym wół czołdarze Chodzi, kędy od pięknej serce różne twarze. PotMorKuk III 12.