ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Data ostatniej modyfikacji: 12.07.2021
Warianty fonetyczne:
DYMINUCJA,
*DEMINUCJA
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1607
Znaczenia: hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji[...] nie karzesz, kogo karać, ekcessów, egzorbitancyj przeciw prawu naprawić nie chcesz, szlachtę granicami ściskasz, majętności odejmujesz, komisyi kancelaryom do uspokojenia wydawać nie dopuszczasz, dostojeństwa, urzędy, starostwa sądowe, ekonomiami i dystrybucyami przeciw prawom szczuplisz, czynsze i salaria ich odejmujesz, dostojeństwa inordinate et incompatibiliter wiele jednemu z dyminucyą senatu, wielkie także urzędy rozdawasz, mynicę złą kujesz i kować każesz, cudzoziemce na dworze chowasz, zdrowia im powierzasz, a nami gardzisz i wiarę naszę w podejźreniu przeciw sobie masz, w której nigdy Polacy panom swym przeciwnym obyczajem doznani nie byli. W tych wszytkich angaryach naszych i opresyach praw i wolności płakać, skarżyć [...]. PękosRytwCz II 161.
Lustracyja też w Koronie przez naznaczenie lustratorów bonis lustrandis przyległych aby skutek swój brała, życzymy, wszakże z tą kondycyją, aby dyminucyja kwartej z niej nie pochodziła, ale raczej aukcyja.
AktaPozn I/1 465.
Zydziska wpogłownym Zwykli zaUtaieniem wielką deminutią czynic tak yż do skarbu pogłowne[go] ledwie zmnieyszey Zydow Połowy dochodzi [...]. DekrŻmud 158v.
[...] pospolite Ruszenie za zgodą wszech namowili stanow Kiedy Koronną częsc woyska znaczną w tamtym woysku Uczyniwszy diminucyą do woysk wielkiego Xięstwa Litewskiego przyłączylichmy ochotnie [...]. DekrŻmud 212.
Wielka i w senatorach była tego roku dyminucyja. Zmarł Tyszkiewicz Janusz wojewoda kijowski, sukcesorem jego Adam Kisiel; zmarł Lubomirski wojewoda krakowski, sukcesorem po nim Dominik Zasławski; zmarł Jakub Sobieski kasztelan krakowski, sukcesorem po nim Mikołaj Potocki hetman, jescze natenczas niewolnik; zmarł Samuel Łascz strażnik koronny, „strach tatarski”, sukcesorem po nim Zamoyski [...]. JemPam 58.
Zaczym znędznione dla sczupłości prowiantu koniom wojsko jezne, piesze zaś cale chorobami i zimnem uciemiężone i zmorzone (bo go niemal na 10 tysięcy poumierałych z głodu i zimna liczono) odporu dać nieprzyjacielowi nie mogło, ani się też królowi z tak zmniejszonym wojskiem, bo i w Węgrach dla chorób wielka była dyminucyja, pola nieprzyjacielowi dać nie chciało. JemPam 110.
Aże w Miastach y Miasteczkach Naszych cum praejudicio Zamkowych, Dworskich y Mieyskich Karczm, Duchowni Saeculares ac Regulares, Szynki sobie, nie maiąc ullum jus założyli, przez co w Czopowym y Szelężnym znaczna znaydowała się w Woiewodztwach y Ziemiach dyminucya [...]. KonstLub 94.
Ja niechcąc do ostátka zgubić Oyczyzny y fortun Szlácheckich ná dyminucyą prowizyi od summ Duchownych nie pozwálam. BystrzPol Q3v.
Záczym podpisuję magno judicio W. Jmści N. zgoda ná desalkę summ Duchownych; ktore ultra originalem fundátionem się pokażą y diminucyą prowizyi. BystrzPol Qv.
Gdyby potrzeba delineowáć beluardy z większym ich angułem, nie mnieyszaiąc skrzydeł tychże beluardow, umnieyszyć należy skrzydeł kortyny. Prowadzone tedy linie krotszey defensyi przez punkta terminalne skrzydeł beluardu, uczynią iego anguł obszernieyszy, mniey więcey, według dyminucyi skrzydeł kortyny. BystrzInfArchW G3.
Gdy zaś w niektorych tylko zmysłách ustáną te witálne duchy, sen iest nie zupełny. J z tey racyi niektorzy gdy spią gadáią, czasem słyszą y odpowiadáią, czasem chodzą. Tá zaś prepedycya w zmysłách duchow ożywiáiących, pochodzi naprzod: z ich wyniszczenia álbo znaczney dyminucyi czyli to przez ciepło wrodzone, czyli zbytnią prácą. BystrzInfAstrol 14.
Alteracya kwalitatyw iest przemożenie iednego accydensu nad drugi przez intensyą, to iest pomnożenie iednego á drugiego dyminucyą. BystrzInfElem 52.
Dopieroz Marynarzom cáły trakt morza między dwiema portámi, od ktorego odwiia, y do ktorego ma záwiiać. Do czego służy wiadomość położenia morza, iego głębokości, szkopułow, Jnsuł, Portow. Rozeznanie ták generalnych iáko y Prowincyonalnych wiatrow, znakow náwałności morskiey czasow ustępu y przystępu, Aukcyi y dyminucyi morza. W ktorey pladze álbo kráiu swiata iákie państwo y porty są położone. Ten álbo ow trakt po morzu płynącego okrętu do kąd zmierza.
BystrzInfHydr U2v.
Ważąc álbowięm przerzeczonym sposobem ták łańcuch iáko y portugał iednąż wagę w wodzie y zważywszy co zá dyminucya ich iest w wodzie. BystrzInfHydr Xv.
Wiele nowych Fundacyi, Klasztorow, Bractw, y Altaryu, przez Konstytucye otrzymały swoie approbacye, y niektore z uwlnieniem, ab omni onere podatkowania, ale takowe approbacye są cum gravamine Miast et injuria Possessorum, zaczym tenetur cała Rzeczpospolita takowym Miastom diminucyą uczynić Taryffy, y obmyślić zkąd inąd rekompensę żołnierzom ktorzy vigore regularney płacy, według zwyczayney wybierayą Taryffy, boc iezeli Rzeczpospolita z swwoiey Kassy; na murowanie Kamienic (tak iako w Brandeburgiy) grosza niedaie, to przynamni, niech nie bierze. GarczAnat 137.
Dobra darowane i zapisane i kaduczym sposobem na Króla spadłe, Król może dać i rozdać byle Szlachcicowi Polskiemu. Dobra Stołu Królewskiego mogą być zamienione dla przyległości na inne, ale Rewizorowie z Seymu wyznaczeni powinni zmiarkować, żeby ta kommutacya nie z dyminucyą ale aukcyą Prowentów była. ŁubHist 150.
Dobra Stołu Królewskiego Podskarbi W. K. arendować z aukcyą nie z dyminucyą Prowentów powinien, á kontrakty w Metrykę Koronną ingrossować. ŁubHist 151.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]