W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 21.11.2024
DWÓJNASÓB licz.
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: dwójnasób
Znaczenia:
»dwa razy tyle, dwukrotnie«: Dwóynasob/ Duplum […] Condemnari dupli. Ire in duplum […] Reddere duplum […] Bis tantò valeo […] Patet bis tantum, quantum, etc. […]. Kn 156. […] przy kozdey Chorągwi kozackiey lubo Usarskiey drugie tyle albo dwoynasob więcej czeladzi lozney będzie, którzy pod osobnym swoim znaczkiem z chorągiewki podczas potrzeby do boiu się zeydą […]. NarArch 103. Dwoynásob/ zweyfach ErnFor Aij. […] u kogo się zboże kradzione znajdzie, nie tylko zboże dwojnasob nagrodzić mają ukrzywdzonemu, ale przytym w kłodę osadzeni plagami słusznemi abo winą kościelną za uznaniem frejszulca karani być powinni. DziałTWilkKutrz 183. Dwoynasob. zweyfach, noch einmal so viel. le double; une fois autant. T III 294.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: w dwójnasób, we dwójnasób »dwa razy tyle, dwukrotnie«: Przeto gdźiebysmy Rzepiku do potrzeb lekárskich mieć nie możemy/ Sádźcu ná to mieysce pułtorą kroć/ ábo y we dwoy nasob możemy brác. SyrZiel 282. Jako wstawał libijski Anteus silniejszy, O ziemię uderzony, i dobrze mocniejszy, Tak się zdało, że grabia wstawał i że siła W dwójnasób w niem mocniejsza po padnieniu była. ArKochOrlCz I 190. O káżdą rzecż o ktorą by był spor/ o wołu/ o osłá/ o owcę/ o szátę/ o káżdą rzecż zgubioną/ gdyby kto rzekł że to jest moje, przed sędźie przyjdźie spráwá obydwu: kogo winnym znajdą sędźiowie/ nágrodźi w dwoj nasob bliźniemu swemu. BG Wj 22, 9. Wédwóynasob […] duplum ebitere. Vide Wéczwórnasob. Kn 156. Wiosná że w krew ośfita[!]/ we dwoy nasob oney/ Nád insze czásy ma bydź pod Wiosnę pusczáney. OlszSzkoła E3v. Nuż przekupki jak nas łupią! Za grosz, za dwa, gdy co kupią, We dwójnasób przedawają, Mamy drogo, udawają [...]. JarzGośc 20. Ale rad nierad teraz wyznać muszę, Że we dwójnasób mam zranioną duszę I że okrom dawnego Płomienia cierpię nowy z odjechania twego. MorszAUtwKuk 26. Jákoszkolwiek jest/ lubo to Kałay pisał/ lubo przepisał. Jesli co dobrego/ oboim sposobem wierę/ niemasz co gánić/ owszem we dwoi nasob chwalić; Jesli co złego/ to zle cżyni/ y ten co pisze/ ná świát Autorem będąc wydawá/ y ten co prżepisuie/ między ludżi rozśiewając. KałRoz 11. Niemcy w tropy za nami: „Choćby i najdrożej, Odkupim Cię, wszytka się na to Rzesza złoży, Chociażby we dwójnasób, niż Cię Judasz przedał.” PotFrasz4Kuk I 252. Tym Czasem miey się dobrźe Naymileysza moia, Niechzeć Bog lat prźedłuży, uzycży Pokoia, Zebys wdwoy nasob swoie lata liczyć mogła: Zyczę, ábyć prawica Boska do pomogła! RanizPotok C2v. I użaliwszy iego się pokuty, Gdy zá Przyiaćioł swych płácił trybuty, Wszytko, z czego wprzod był go ogołoćił, We dwoy mu nasob oddał i przywróćił. ChrośJob 170. IOB CIERPIĄCY, Z dobr i Fortun wyzuty, Ná dziećiách, i zdrowiu dotkniony, A potym Przez łaskę i miłośierdzie Boskie, Nad wszelkie mniemanie Przyjaćiół swoich, usprawiedliwiony, I wszytkim we dwoy nasob nadány. ChrośJob str. tyt. Ten to ją Bóg okrasił, bo nie lubieżności Zastawiała ta sidła cielesnej miłości, Ale te wszystkie stroje z tym cudnem wymyslem Brała na się świętości i cnoty umysłem. Dlatego jej Bóg przydał w dwójnasób urody Dla cnoty rekompensy, nie weselnej gody. JabłJHistBar II 528. Gdybym był obiecał pisać do Waszey Xiążęcey Mości z drogi, to, co teraz czynię, byłoby dotrzymaniem słowa; nieobiecawszy, gdy piszę, rozumiem, iż grzeczność w dwóynasób uczynię. KrasicOpis A3. Ten co w dniu iednym wyniszcza w dwóy nasób tyle, iak drugi, początków żywotnych, wyczerpnie ieszcze raz tak prędko też żywotne początki które ma w sobie; a zatém wyniszczenie narzędzi użytych z siłą podwoioną powinnoby też bydź w dwoie tak prędkie. HufBaudSztuka 59. Ryczart[!], pożyczek taki, że gdy na czas kto nie odda, wedwoy-nasob pierwszego pożyczku przepada: gdy drugi raz, wedwóynasob wtórego przepadku dać ma: gdy trzeci, we dwóynasob trzeciego, etc. DudzZbiór 56.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: RB