Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »ojciec ojca lub matki; przodek«: Masz prawda z kąd brać pochob do wielkiey Dzielnosci przeglądaiąc się w Aktach swey Starozytnosci ktore z Dziadow z Naddziadow takiey Stymy były ze podobnoby serce kamienne z miękczyły. PasPam 273. Nie myślę o żadney ich reparacyi, przez wzgląd osobliwy na Antecessorow swoich, mowiąc, iak moy ociec albo dziad mieszkał, tak y ia mieszkać ch[c]ę bez żadney odmiany. LeszczStGłos 2.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ dziad z babą: Dał Pan Bóg rodzicielce mojej z powtórnym małżonkiem syna Jana [...] Patrini byli: dziad z babą. WierzbKon 132. Iako nieme głąbie Rowno Dziady z babami wkrzywe karki rąbie [Turek]. PotWoj 109.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ z dziadów i pradziadów »z przodków«: Niech Ultimus Domus Iagiellonicae Pullus [ostatnie pisklę jagiellońskiego domu] iako z Dziadow y Pradziadow soich pod tą koroną na tym Tronie [...] Spokoynie dni swoie skonczy. PasPam 196v-197.

2. »starzec«: Iuz go poczęli Siekac. Skoczył Dziad iako Sarn pod Marszałka. PasPam 243v. Stanąwszy w karczmie na noc jeden szlachcic zimie, Aż dziad pijany babie na podołku drzymie. Niech mi ten dziad nie pierdzi, idź z nim za piec babo, Tu mi ścielcie. A owa: napierdzić już słabo, Napierdzi Bożą łaskę; jeszcze wżdy bznie tęgo. PotFraszBrück II 358.

3. »żebrak«: Tak tedy czynili niebozęta Strugali tyczki pstro a biało farbowali iak owo laski dziadowie robią a proporczyki Płocianne. PasPam 99v. Y dziadowi wymię Boze biorącemu powiedzieć pytaiącemu y Sprawić się do kąd idę niegotowem de Negare Pogotowiusz WMM Panom iako zacnym Zołnierzom. PasPam 155v.

DZIAD

Znaczenia:

»przezwisko Stefana Czarnieckiego«: Wysłał [generał Montecuccoli] iednak Officerow z pewnym traktatem ktorych gdy obaczył Dziad Skoczył iako piorun kunim Supponendo [rozumiejąc] że Generał wyiezdza alec jak obaczył że kto inszy stanął y obaczył Legacyią. PasPam 71-71v. Stalismy tedy w obozie ale przecię nasz dziad nigdy nieproznował. PasPam 72v.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]