Słownik XVII wieku

Znaczenia:

łączliwość z czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem »dziesięć razy«: Wolałbych dźiesięćkroć umrzeć/ niżeli ták żyć. VolcDial 124. Weźmi Lugu dobrego/ coby dźieśięc kroć głowę zmyć/ włożże weń Skorek pomoráńczowych słodkich dźieśięć [...]. PedSleszTajem 3. Hozyusz pisze o niektorych heretykách/ ktorzy dzieśięćkroć ná dźień dyabłu pokłon oddawáli/ y przeto zwáni byli Daemoniaci. BirkEgz 8. Dźiéśięć kroć/ Decies [...]. Kn 166. Umrzeli człek ubogi w chałupie, o to mniej: Dziesięćkroć rzewniej płacze, skoro pogrzeb wspomni. PotMorKuk III 86. Jeśliż budynki w oczu mych były cudowne, Dziesięćkroć tyle w uszach przezwiska ich słowne: Kabinet, galeryja, gardaroba — nowe, Co u nas alkierz abo kownata, alkowę. PotMorKuk III 295. dźieśięćkroć. zehnmahl. dix fois. T III 315. Wy o POMPILIUSZA krwi zacna! nagany Godnym sądźcie bydź ten wiersz, ktory glozowany Nie iest często, ktorego długi nie odnawia Czas co raz, ni cenzura dziesięćkroć poprawia. HorKorytSztuka 15.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ po dziesięćkroć »dziesięć razy«: Fortunne po dziesięćkroć dni na ten czas były, Przeklęte teraźniejsze w spak to odmieniły. ArKochOrlCz II 443. Zaczém gdy okręty odeszły, tém lepiéj począłem ich z działek strychować i z muszkietów i bliżéj się pod nie szańcować; a po prostu tak pogodęśmy mieli dobrą, gdzie się towarzystwo do szańców zawiodło i piechotę; tedy ledwie w piasku człowieka znać było, że po dziesięćkroć szańce wyrzucać musieli; a z wierzchu deszcz, a po wszystkie te dni ledwie skórę chleba który z nas ukąsił; gdzie dla fale wielkiéj ani morzem przebydź, a dla złej drogi wozem za trzy dni niemoże, ile za siedm mil od Pucka, gdzie ten okręt uwiązł, a dotego żeśmy sobie już i konie pomorzyli: gdyż sam na piaskach nic a nic trawy ani sian nieznajdzie. LancKoniec 124. Ale Oćiec wász oszukał mię/ y odmienił zapłátę moję po dźieśięć kroć: jednák nie dopuśćił mu Bog áby mi szkodźił. BG Rdz 31, 7. ▲ w dziesięćkroć »dziesięć razy«: Zgruntu pomieszáłá się symmetrya: nie tám ięzyk gdźie ustá; iák wysoko podnieśiona gębá ná bluźnienie przećiwko Niebu, ták nisko schylony ięzyk áż do śmieći źiemiáninow: przymawiáły ustá Niebu, że nie sprzyia swemi influencyámi podmieśięcznemu stworzeniu; álbo ieżeli sprzyia dobroczynnośćią Płánet, w dźieśięćkroc tego powetuie, rozpostárszy ná postrách ludźiom comatos comaetas, formę miotły grożących wymiećieniem de terra viventium; owoż záwźięty ięzyk siekący Niebo, sam odmieniony wdrapácz, áby się po źiemi włoczył, lingva eorum transivit in terra. StaniewKor Av. ▲ po dziesięćkroć tysięcy »dziesięć tysięcy razy«: Po dźiesięć kroć tyśięcy niechay ćię błogosłáwią Pánno y Mátko Przechwalebna Márya, Wszyscy Swięći Aniołowie, z ktoremi spodźiewamy się kiedykolwiek ćiebie w niebie widźieć, y tam tobie część[!] y chwałe oddawáć. KoronBractw A6.

Znaczenia:

»składnik liczebników wielowyrazowych, który oznacza, że liczbę określoną przez liczebnik stojący po nim należy pomnożyć przez 10«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ dziesięćkroć sto tysięcy »1 000 000«: Nie wspomnię co ták Láćinnicy/ iáko y Grekowie piszą/ że cztery stá Narodow bitnych zwoiował/ tyśiąc miast gwałtownym szturmem wźiął/ dzieśięćkroć sto tyśiecy ludzi vbił/ Pompeiuszá/ Wielkim dla dziwnych zwyćięstw názwánego/ pogromił/ że y vćiekáć przed nim muśiał/ do tego przywiodł/ choćiaż był puł świátá nań ruszył/ y ták wielkie miał woysko/ że śiedm tyśięcy swoich konnych/ liczył ná ieden tyśiąc Cezárowych/ Krolestwá wszytkie stráchem nápełnił/ záczym y czásu do słuchánia Legáciy/ á odbieránia poddawáiących sie Krolestw/ nie stawáło mu potym. CezWargFranc 45 nlb. 11. Y widźiałem y słyszałem głos wiela Anjołow/ około oney stolice/ y onych zwierząt/ y onych stárcow: á byłá licżbá ich/ tysiąc kroć sto tyśięcy/ y dźieśięć kroc sto tyśięcy/ 12. Mowiących głosem wielkim; Godźien jest ten Báránek zábity wźiąć moc/ y bogáctwo/ y mądrość/ y śiłę y cżęść/ y chwałę/ y błogosłáwieństwo. BG Ap 5, 11-12. Więc y w pałacach gornych to Dźiećiątko w postaći sędźiwego męża/ nie w inszey szaćie ná Maiestaćie ognistym zásiadło/ tylko w białey iako śnieg przed ktorym stało tyśiąc tyśięcy/ y dźiesięć kroć sto tyśięcy czyniąc takiemu Monársze assystencyą. HinPlęsy 108. Y owszem Niezlicżeni są Antolowie bo oni iáko Tysiąc tysięcy á dźieśięć kroć sto tyśięcy bywawaią opisani Dan. VII, 10. 8. SandenKat 105. Bo lubo Daniel Prorok o wielości ich mowi w Rozd. 7. Jż tysiące tysiącow assystowały [aniołów] mu, y dziesięc kroć sto tysięcy słuzyły mu. BystrzInfCosm B. Plutarchus zaś pisze folio 487. iż ná ten czas Dáryusz miał pod Chorągwiami woyska dziesięć kroć sto tysięcy [...]. GarczAnat 173. Mille sextertia uczyni dziesięć kroć stotysięcy, alias million; y pisało się dla krotkości u starożytnych H. S. albo Decies sextertium. ChmielAteny III 63. ▲ dziesięćkroć tysiąc tysięcy »10 000 000«: SWięty/ wieczny/ y wszechmocny Boze ty Panie zástępow/ ciebie chwálą záránne gwiázdy/ tysiąc tysięcy/ co służą tobie/ á dźiesięc kroć tysiąc tysięcy/ ćo[!] stoią przed tobą/ wysłáwiáią ćię/ swięci Seráfinowie wołáią ieden do drugiego/ mowiąc Swięty/ Swięty/ Swięty/ Pan Zástępow pełna iest ziemia chwały twoiey. SandenKat 111. ▲ dziesięćkroć tysięcy »10 000«: [...] Co się zemną dźiáć będźie/ ktory niezlicżonem Czynił nieṕosłuszenstwá/ y Bogám zákonem Gárdźił? ieżeli zá grzech ieden ucżyniony Bog ták iak/ iákim ogniem/ gniewem rozżarzony Wydał bando ṕrzeklęctwá swego ná pierwszego Cżłowieká/ y ná wszytko potomstwo onego. Pod dźiesięć kroć tyśięcy ognie nániecone/ Y gniew Bożym zásłużył zá me pocżynione Grzechy: bom nie iednego/ zły/ wierutny zbrodźien Ogniá/ y gniewu Bogá zá me zbrodnie godźien. BesKuligHer 26.