Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »działanie przynoszące oczekiwane rezultaty, skuteczność«: Bo cóż więcéj czynić, kiedy ani listy, ani prośby, ani obtestacye, ani ustawiczne moje upraszanie w posługi J. K. Mości nie mają żadnéj efikacyi. RadziwKSprawy 13. Przeto per salutem Reipublicae suplikuję do WMć Panów za niém [...] bo żadne odsieczy nie mogą mieć takiéj effikacji u pospólstwa ciężkiém oblężeniem strapionego, jako benevolentia principis z wdzięcznością rzeczypospolitéj złączona. RadziwKSprawy 58. Lecz iż authoritas urzędu mego poczynała u nich [rotmistrzów] być suspecta dla téj małéj efikacyi, przez ten czas uniwersały moje bywały u nich, [...]. RadziwKSprawy 211. Nákoniec iednák dał śię ćieszyć/ y wierzył/ że Bog káżdemu Grzesznikowi pokutuiącemu wszystkie grzechy łáskáwie odpuscza. Y ten zrázu był krnąbrny (uporny) słowu Bożemu śię sprzećiwiał/ y z niego śię náśmiewał; ále náostátek poczuł effikácyią y moc iego/ ták że śię z niego iákoby inszy człowiek stał. GdacPan Aav.

2. prawdopodobnie »coś pobudzającego do działania, moc sprawcza«: Z potrzeby iest effikácya do podobieństwa umysłu, tá záś pobudza, áby umysł pożądał. [...] Cokolwiek tedy rádźi umysł potężnie kocháiącego w oney godźinie, o mowách, o chárákterách piąci, to iest máiące effikacyią do tego. AlbSekr 292-293. Podobnym sposobem do czego prowádźi umysł pilno słucháiącego w tey godźinie, lubo z porádą y uwagą, iest máiące effikácyią przeszkody, y niezgody, á dostáie tego od dusze czyniącego, ábo od godźiny, ábo od znáku niebieskiego oney godźiny, [...]. Wszytko bowiem, do czego ćiągnie umysł, opuszczenie rzeczy, upiiánie się, ma się nábywáć do tego. według żądánia dusze operuiącey, y według tego iest sposob chárákterow piąci, mow pomocnych przedźiwnych; y ten ich sposob, w ktorym ználeźiona iest effikácyia tego wszytkiego. AlbSekr 293-294. Wszytko bowiem co w ten czás czyni, zámysláiący porusza, y effikácyią ma do tego, czego duszá pożąda, á według tego prawdźi się wiele doświádczenia Authorow, o ktorych gdy się słyszy, zdádzą się, y máią cále zá niesposobne do wierzenia. AlbSekr 295-296. [...] y dla niego są wszytkie mocy rzeczy, y ludźkiey náturze słuszą, y słucháią go źli duchowie, y w sámym ćiele ludźkim zámykáią się wszytkie sekretne náuki, y sztuki, y wszelkie rzeczy dźiwne od człowieká pochodzą, ále nie ma człowiek wszytkiego w iednym czáśie, ále w rożnych czásách, á przeto wynáyduie się effikácyia wszelkich rzeczy zákrytych, słow, y źioł. AlbSekr 303.