Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn (familia), T (familia), L, SWil, SJP (familia) notują
SStp, SXVI (?), SW (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. familia; D. familiej; C. familiej; Ms. familiej; ~ lm D. familij; familiej; N. familiami

Etymologia: <łac. familia>

Znaczenia:

1. »rodzina«: fámilia/ v. Dóm 3. Kn 172. Tylko się to tu w iedney Familiiey Panow Wolskich znayduie. PasPam 92. Ktos chciał piscari inturbido [łowić ryby w mętnej (wodzie)] widząc krola Sine Successore [bez następcy] y iuz upadaiącą Lineam owey Sławney Iagellonskiego Domu Familiiey. PasPam 119v. Owo iest Xiąze Io MSC Michał czemusz go nie mamy mianować. Albo nie zdawna Wielkich Xiąząt Familiiey? Albo nie godzięn korony. PasPam 233. Bog dał [...] Sobieskiego [...] I że by korona z głowy posteritatis [potomstwa] iego niezchodziła iako w Austryiackiey Familiey tego wszyscy zyczymy. PasPam 246v-247. Iak wiele inszych Herbow z Polszcze poginęło I Starewnych Familiy Siła poschodziło. PasPam 272v. Cała familia grubą śię przykryła bawełnicą. T III 28. Familia, Dom [...]. T III 331.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ familia chłopska: Iescze y iednego niewidziałem choc zurodzenia iawny chlop, ktory Na ski nazuałsię, zeby do swey familiey chłopskiey miałsie przyznac [...] tylko iusz mocno twierdzi ze iest Sliachcic. TrepNekLib 45.

2. »ród arystokratyczny; stronnictwo polityczne«: Seym […] zerwany […] przy wielkich scyssyach miedzy familiami, miasto aukcyi woyska do obronienia Oyczyzny. ŁubHist 111.