Słownik XVII wieku

Słowniki:
L, SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1653

Formy: lp M. fenomen; ~ lm M. uż. nosob. fenomena; B. uż. nosob. fenomena; N. fenomeny; Ms. fenomenach

Znaczenia:

»osobliwość, wyjątkowe zjawisko (zwłaszcza astronomiczne) «: Snadne uznanie, gdy Pan Bog ma káráć morowym powietrzem, tedy bywaią ná niebie widywane rożne Constellacye, Comety, Phenomena, Chasmata y rożne meteora, záćmienie Słońcá y Xiężyca, pluty y wiátry, częste kwitnienie drzew nie w swoy czas, nie pomiarkowanie lata y źimy, Głod, Woyna, Powodz: wszystkie te rzeczy pokazuią śię przed przyśćiem powietrza morowego. LubiecKsiążka A4v. W iego wieszał Kościele do tey przyszedł ceny, Aż Psá wsádzą ná niebo, między Phoenomeny Z Bogá Gwiazdá, z Gwiazdy Herb, ny namniey nie traći Dostoieństwá, choć we Pśiey, Merkury posáći. PotPocz 141. Kędy zacnych Familiey rozrodźiwszy wiele, W nich sobie, nieśmiertelney, sławy gniazdo śćiele Y nie tylko na źiemi, ále tey iest ceny, Ze go widźim ná Niebie, między Fenomeny. PotPocz 172. Wlepmy całą zrzenicę w Poligneyskie Łabędzie między Poetyczne Policzone phaenomena. MikSil 50. Pisze Joannes Picus Mirandulae Cnmes[!], wybornie Głow uczonych Xiążę, iż po Kometách następuią suchá y wiátry, ále nie záwsze, zktorych náturálne wnośić się mogą konseqwencye: Longomontanus dowodźi: o nowych Fenomenách cap. 7. iż są postánowione, ná wyczyszczenie powietrza y Niebá zostáwuiąc iednák posobie skutki nádprzyrodzone. DuńCiek Bv. Gdy się ten nowy fenomen zjawił na polskim horyzoncie, panowie, którzy do niego nie wchodzili, zebrawszy się we Lwowie, najpierwszy przeciwko donacji sandomierskiej w roku 1754 zanieśli manifest, jako o fundusz Rzeczypospolitej przez książęcia Sanguszka i donatariuszów rozszarpany. KitPam 71.