W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 02.09.2014
Etymologia: <
łac. fructus>
Znaczenia: »owoc; także zbiorowo«: Pod
gorą
Apenninu/
leży
kráiná
di
Mugello/
ktorą
przechodźi
Sieue
bárzo
wesoła
y
pożyteczna
rzeká:
á
miedzy
Arno
y
Aretino/
leży
Casentino/
bogáte
w
winá/
w
pszenice/
y
w
bydło:
lecz
w
pszenicę
na
obfitsze
iest
Váldarno/
w
wino
Chánti/
á
w
frukty
Mugello. BotŁęczRel I 57.
Frukty Moskiewskie są iábłka/ orzechy/ kłukwy/ tarnki: inszych ledwo znáią. BotŁęczRel III 56.
Po trzech dniách/ białegłowy y dzieci ciągną go [więźnia] y tárgáią/ iuż ná te/ iuż ná owę stronę/ powrozámi/ ktorymi iest obwiązány w pás: druga záś gromádá ciska nań iábłkámi/ y fruktámi rozmáitemi: á on też zbieráiąc one frukty po ziemi/ ktore może/ ciska też nimi ná swoich przeszládowcow/ mscząc się tych złości/ ktore mu wyrządzáią: á w tey swey nędzy prosi podczás o ieść y o pić/ áby nábył sił. BotŁęczRel IV 86.
Ktorzy często á zbytnie zimnych owocow używaią iáko ogorkow, málonow, Diń, Bań, Bobu, Brzoskwiń, y inych fruktow, iest známienitym lekárstwem. SyrZiel 353.
Masz frukty ogniste/ ktorych przełknąć trudno; ktore gardziel twoy dawić będą ná wieki. BirkOboz 37.
Spodziewałeś się bánkietow po śmierci przepysznych/ fázyanow/ y ptakow innych smácznych/ fruktow wszelákich/ ktoreś miał wolą zbieráć/ leżąc pod pięknymi drzewy. BirkOboz 37.
Frukty doyźrzałe, iako to Porzyczki, Agrest, Wiśnie y inne rzeczy do konfektow należące w tym Miesiącu na domową swoię wprawiać potrzebę. HaurEk 110.
Náźrze się drugá krup surowych, grzybow, bedłek, korzenia, gliny, wapna, fruktow niewczesnych smázonek, y innych rzeczy swoiey náturze szkodliwych, zá czym niezdrowie, zła cerá, zolądek niestrawny, vroki, osypánie, czary, czárownice. WisCzar 102.
Drzewo iest ná kształt morwy, frukt wydáie ná ksztłt podobny figom, ale nie z-szypulki, wisi, lecz do sámego drzewa przypięty ni bedłki... MłodzKaz IV, 557.
Weźmi Soku swieżego z Owocu Pigwowego, Soku z Fruktu Granatowego kwasnego, Mięty Kędzierzawey suchey, każdego poł Funta. BeimJelMed 649.
Frukt wszelki, ktory osadzon ná Drzewie, W czasie doyrzáły iuż nábył rumieńcu, Ten zaś náyznaczniey, co zászkodził Ewie, wstydzi się jáko Pánna młoda w wieńcu, Lub gdy kto kogo w tę y owę stronę, policzkiem zelżył, ták z sina czerwone. DrużZbiór 318-319.
ONUFRIUSZA S. Pustelnika 12. Czerwca. Był Perskim Krolewiczem, potym Pustelnikiem w Egypcie lat 60. Znaleziony od S. Pafnucego na puszczy wszystek obrosły cudownie wyrosłey Palmy przed iaskinią fruktem alias daktylami karmiony, y Ciałem Chrystusowym dnia każdego osmego przez Aniołow przyniesionym, cudownym zrzodłem ochłodzony, po smierci iego wyschłym. ChmielAteny III 185.
W zimie frukta rożne Albertus Magnus w Kolonii prezentował Wilhelmowi Cesarzowi, teste Kwiatkiewicz sub anno 1348. ChmielAteny III 223.
[Zwierzęta] ktore żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu [...]. ChmielAteny1755 I 496.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
frukt nowy »świeży owoc«:
On to w Kolonii Wilhelmowi mniemanemu Cesarzowi, w ogrodzie Dominikańskim podczas zimy cięszkiey sprawił bankiet, na ktorym frukta nowe, y kwiaty pokazały się, y ptastwo spiewaiące dało się słyszeć. ChmielAteny III 125.
◼
Przenośnie:
◼
Mitra zdobi tę głowé [!] co proiekt kryśliła, Z siestrzenicy Krolewskiey IABŁON go zrodziła, Ktora zawsze niech kwitnie, y frukta wydaie, Wielkie w Honor, w Fortunę, poki swiata staie. ChmielAteny III 8-9.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]