W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 25.05.2023
GACH rzecz. m
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. gach; B. uż. żyw. gacha; N. gachem; Ms. gachu; ~ lm M. uż. osob. gaszy; gachowie; D. gachów; C. gachom; B. uż. nosob. gachy; N. gachami
Znaczenia:
»kochanek, zalotnik«: Kosterom zaś wolno kraść/ zdrádzáć w káżdey mierze/ Kto gra kárty naylepiey/ tám żołd większy bierze. A Gáchom w ich swey woli y nágo rey wodzić/ Zálecáć się/ spáć gdzie chcieć/ po Adámsku chodzić. JurkPos B2v. Poznał ią záraz po stroiu kto byłá/ Y krzyknie: Anoż Páni duszká z gáchem [...]. TasKochGoff 553 [551]. Gách/ v. Ponocnik/ Fryerz. Kn 182. Ledwie dziewczynie siedmlat az iey wspominaią Młodziąnow roznych gachow do tąneczka z chłopcy Mało nie co dzien piątkom pewnie nieprzepusczą. OpalKSat 24v. Ieslisz nie masz potomka musisz iey bękartom Albo gachom albo więc y komu gorszemu Dziedzictwo twe zostawic. OpalKSat 28v. Pani Stara nosa Vmyka to sie y tey ledwie nie dostanie Wiec gdy mąz tylko wdomu okudłana chodzi A iako tam z kąd ktory gach przyiedzie albo Wierny iey Kochaneczek az ci sie wystroi. OpalKSat 30v. Czy rozumiesz ze Paniey Darackiey coreczka Lepsza bedzie niz matka ktora dziesiec razow Musi odetchnąć nizeli wszystkich wyrachuie Pań Matki swoiey gachow, tak i ich sieła wliczbie. OpalKSat 38v. Gachami sie nie bawic z tego nic nie bedzie. OpalKSat 73v. W dostátkách ich Gáchowie/ álbo też Pan Oyczym/ Brodzi po uszy z Mátką/ Ociec w grobie gnije. DobrGram 510. Obojczyk. Po diabłaż do Włoch, gdzie żelaznym blachem Mąż pięknej żenie coś kryje przed gachem? Oto i w naszym, patrzcie wszyscy, szyku, Tak szpetne kpisko siedzi w obojczyku. PotFrasz4Kuk I 360. Dowiedźiałem się że go słąwny Wezyr Kioperli kázał zburzyć zgruntu/ postrzegszy/ że tám bywáły schádzki celnieyszych Białychgłow z miástá/ y młodych gachow/ gdźie pod pretextem nabożeństwá y náwiedzenia Klasztoru/ bezwstydnie przyiáźni początki swoie bráły. RicWielJMon 173. I żywe, rzekę, mają ten obyczaj swachy: Bżdżą od wielkiej miłości, młode widząc gachy. Nie pomogą perfumy i perłowe tkanki, Kiedy iskra doleci zgniłej grochowianki. PotFrasz3Kuk II 525. Korespondenciey, do żadnych gamratów Wstyd sam zabraniał ani amoratów Nie słychać było aż się obcy gaszy Z Franciją przynieśli do Oyczyzny naszej. ChrośMod 84. Bodayby, co nas łączy z sobą skrycie, Ten wstyd ná násze cięszki nie był życie; Lub miłość, ktora ták się bárdzo stracha, Nie dbáłá ná to; że mam z ciebie gácha. OvChrośRoz 309. Po zwycięstwie Troiáńskim, iák zburzył Pergámá. Wraca gách niewolnice, ziętaszek Pryámá. Teraz serce: chcesz záżyć nie prostego boiu, Trzebá złości uprzedzić, przecz czekasz wpokoiu? Aż się Dámy Phrygiyskie osádzą ná thronie? Ze masz corki bez mężne, ták się trwożysz o nie? SenBardzTrag 249. [...] k sobie przyszła po przestrachu Miłośniczka. Znowu jej nie żal, iże w gachu Owem sie zakochała, znowu tryumfuje Nad mężem. KorczWiz 87. Jest to większe nád insze báłámuctwo y zazdrość nieporownána/ frásowáć się że Zoná po twoiey śmierci będzie inszego á podobno lepszego gáchá miáłá. GorzWol 25. Miiam bezecne wdowy, ktore nieudzielaiąc dzieciom, wszetecznym gachom zakazane kupuią playsyry. JabłSkrup 72. COQUET [...] ZALETNIK nieuczciwy, fryerz gach co się kobietom zaleca y one zwodzi bałamuci. DanKolaDyk I, 367. Z Roskazu Bożka Kupidyna, kiedy Spáła ná łące, wskroś przeięta stráchem, Zbyła się szczęściem, swey ostátniey biedy, Gdy iey smok strászny zápowiedzian Gachem, Jam ią pod Ręce wziąwszy z łąki placu, Niosł do pysznego Kupida Páłacu. DrużZbiór 237.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: MBM, WG