Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. godzina; D. godziny; B. godzinę; Ms. godzinie; ~ lm M. godziny; D. godzin; Ms. godzinach; ~ lpdw B. godzinie

Znaczenia:

1. »miara czasu równa jednej dwudziestej czwartej doby«: Godziná/ Hora. Kn 199. W godzinę po pobodce kazał otrąbić że by byli gotowi do Szturmu zagodzinę. PasPam 57v. Po owey Szczęsliwey Wiktoryiey zrobiwszy tę robotę prawie we trzech godzinach zaraz tam osadził na tey Fortecy Woiewoda kapitana, Wąsowicza z Ludzmi. PasPam 61. Przyiechawszy zdrowo y w Fortunie pewnie dobrey, witali mię [rodzice] z takim niezmiernym płaczem ze do godziny utulic się nie mogli. PasPam 80. Takiesmy zasneli konie [...] zacugle dorąk okręciwszy y takiesmy spali zetrzy godziny. PasPam 93v. Mam ia takie woysko że was mogę uspokoic y za godzinę y podzielic komu co będzie nalezało, całego dnia nato nie potrzebuiąc. PasPam 106. Czarniecki [...] kazał otrąbić że by za dwie godzinie było woysko pogotowiu w Siadac nakon. PasPam 111v. Powiedaią mi ze iuz zgodzina iako poszli wszyscy. PasPam 143. Czekalismy ze dwie Godzinie nizeli się poziezdzali Senatorowie. PasPam 146v. A sąm [król] zgodzinę zęmną pogadawszy wstał y poszedł do Senatu. PasPam 174v. Pułtora godzin niewyszło iak wycięto owych Ludzi. PasPam 202v. Stalismy na tym Traktacie z godzinę w polu rellegowawszy czeladz na Stronę. PasPam 239v. A tu wre iako wgarku. To Leda Materyika choc Lekka zabrała czasu godzinę y drugą. PasPam 243. Takci posiedziawszy z puł godziny Limitował Sessyią Marszałek. PasPam 244v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ augustowa godzina:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ z godzina w noc »w godzinę po nastaniu nocy«: Z Godzina wnoc idzie kupa Ludzi. PasPam 181. ◆ wielka zegarowa godzina »cała godzina, pełna godzina«: Dał tedy Bog Wszechmogący że Nienagle poczęło [morze] igrać ale zwielką zegarową godzinę tak się pierwey ruszac poczęło. PasPam 66v. ◆ z godzina na dzień »na godzinę przed świtem«: Nazaiutrz tedy Niekazałęm gospody otwierać az iuz z godzina na dzięn. PasPam 143v.

2. »pora, czas«: Wiedney godzinie napadnie mysl że by zostać, wdrugiey tego nie czynic. PasPam 73v. Mizerny Zołd nasz za ktory trzeba krwie y zycia kozdey godziny niezałować [...] wielkim mianowac raczysz Zołdem. PasPam 223.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ niepewna godzina »niebezpieczna pora; czas śmierci«: Ia tez nieczekaiąc owey Niepewney godziny wolałęm sobie upatrzyć y zbyt [zbyć] iuz tego Mysleniu. A było tego przez cały dzięn. PasPam 63v. ◆ w bożą godzinę »w czas błogosławiony przez Boga, w porze najbardziej skutecznej«: Tak tylko tedy Szablami ten tego ten tez tego w Bozą godzinę. PasPam 94v. Dali ognia dway z pistoletow do nas z wachmistrzem [...] dopieroz wnich w Bozą Godzinę. PasPam 156. ◆ w jednej godzinie »w tym samym czasie«: Wnet vicissitudo y odmiana fortuny w iedney godzinie podchlibieła im a iuz ich nasztych wydała. PasPam 113.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ godzina horyzontalna: [...] po obudwoch koncach linii, nápisz słowá Godziny horizontalne. SolGeom III 37.