Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: bezok. golić; ~ cz. ter. lp 2. os. golisz; 3. os. goli; ~ cz. prze. lp m 3. os. golił; ~ cz. przy. złoż. lp zneut 3. os. będzie golić; lm zneut 3. os. będą golić

Znaczenia:

1. »usuwać zarost«:

Rekcja: kogo, co

Abowiem jesli się nie nákrywa niewiástá/ niechże się też strzyże. A jesli szpetna rzecz jest niewieście strzydz się álbo golić/ niechże się nákrywa. BG 1Kor 11, 6. Tedy ogolony będzie ten człowiek/ ále zmázy oney golić nie będzie: y zámknie Kápłan májącego zmázę przez siedm dni powtore. BG Kpł 13, 33. Nie będą sobie czynić łysiny ná głowie swej/ y brody swej nie máją golić/ áni ná ciele swym czynić będą rzezánia. BG Kpł 21, 5. Głowy też swojey nie będą golić/ áni włosow zápuszczáć/ ále je rowno przystrzygáć będą ná głowách swojich. BG Ez 44, 20. Takich wiele widzę ktorzy Lancetem Francuskięm medyanne otworzywszy krew rozlewali, albo ich Cyrulik nieostroznie golił. A przecię do chleba Benemeritorum [dobrze zasłużonych] naybardziey się cisną. PasPam 133. Pirwej Balwierską zyłeś/ Ránnych goiąc potrosze/ Głowy/ brody goliłeś. KochProżnLir 64. A o was co rzekę/ ktorzy o brodách nic nie trzymácie/ y sobie je do czystá golić dácie. GdacPrzyd 38. Letni álbo w leciech podeszły Mąż brode sobie cale goli; co álbo z pychy álbo z głupstwá czyni. GdacPrzyd 39. Lecz ci/ ktorzy brody wzgardzáją [...] y sobie je do czystá golić dáją/ dar Boży wzgardzáją y odrzucáją. (Bá Bogá reformują/ y jákoby do niego mowią: Lepieybyś nam P. Boże brod nie dawał: bo nam tylko pracę zádawasz/ y do kosztu nas przywodzisz/ że je sobie musiemy dáć golić; Czegoby nam nie potrzebá czynić/ gdyby nam brody nie rosły. GdacPrzyd 41. Dyjonizyjusz [...] ani nawet balwirzom golić się samym nie dając, córki swoje w balwierskiej nauce wyuczone mieć wolał. LubSArtDąb VIII, 579.

◼ Przenośnie: ◼ Iuż śmierć siwiznę z głowy y z brody/ iako balwierz iaki golić pocznie/ a ciało y kości w Anatomią y alchimią przebierać/ aby odmłodziało zacznie. WojszOr 307.

2.przen. »bić, ciąć, zabijać kogo w boju (szablą)«: Oni mieli znaki lewe ręce chustką wiązane [...] iatez skoro poczęto bardzo golic przewiązałem tez sobie rękę nad łokcięm y Niebardzo od nich stronię. PasPam 203. Turki golisz po zawoju. Oj niejednegoż Selima Achmeta, ślesz z awizami aż do Machometa [o poruczniku Rosnowskim pod Wiedniem]. TrembWierszeWir II 282.

3.przen. »okradać (?)«:

Rekcja: kogo

Niech iuż Wezyr nie goli/ nie strzyze/ Raczey mię nie liże: Y schowa to na owę/ co mu wodzą Osły/ Co y kupczą Kaymakiem/ nie na Polskie Posły. TwarSLeg 100.