Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »mieszkanie przeznaczone na krótki pobyt; kwatera; stancja«: Owo ucieranie Artykułow upewniąm żeby się w gospodzie Generalskiey znowu odprawowało. OpalKListy 333. Stanęlismy tedy puł Chorągwie w Mosinach apuł w obornikach Mnie się dostała gospoda w rynku. PasPam 78v. Kazą tedy babie prowadzić do Gospody kommissarSkiey. Baba zochotą wielką w iednym gzle poskakuie y pokazała gdzie kommissarze stoią. PasPam 98-98v. Na Nocleg tedy stanelismy w tey że wsi w iedney gospodzie. Bom wiedział że [...] z hultaystwem sprawa że by się mscić niechcieli. PasPam 154v. O Gospody tedy bardzo trudno było przy owym wielkim Ludzi zgromadzeniu. PasPam 180. Przyidę do Gospody az mi Czeladz powiedaią ze tu był Towarzysz ktory sobie praetenduie że to iego kwatera. PasPam 180v. Rzecze a na co zes tu Stanął? Odpowiem bom do Tatarskiego rządu przyiechał niedotego Narodu ktory powinięn bydz polityczny y wtym się postrzegaiący że by dla Goscia wolne zostawiac Gospody. PasPam 180v. Stanąłęm w pustkach nie mogąc inszey znaleść gospody a postaremu y tu od Napasci wybiegac się niemogę. PasPam 181v. Gospodę tedy dano mi w karczmie, karczma się zapaliła a my we Dworze byli. PasPam 249v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ gospoda prywatna: Gospodá prywatna/ Hospitium [...] Hospitio ab illo accipior. Kn 204. ▲ gospodę u kogoś mieć (sz. zm.): gospodę u niego mam. Kn 204. gospodą stać; mieć gospodę u kogo. herbergen. loger chez qu. T III 408. ▲ gospodą stać (u kogoś) (sz. zm.): Gospodą v kogo stoię/ vide Stoię gospodą. Kn 205. Stoię gospodą v kogo/ Diversor apud aliquem [...]. Haec illum regia cepit. Tu stał gospodą. Hospitor. [...] Diuerto ad hospitem: diuerto ad aliquem in hospitium. Kn 1067. gospodą stać; mieć gospodę u kogo. herbergen. loger chez qu. T III 408. ▲ gospodą stawiać kogoś u siebie, stawiać gospodą: Gospodą stáwiam kogo u siébié. vide Stáwiam gospodą. Kn 205.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ pisanie gospód »wyznaczanie gospód, kwater«: Mnie tedy Deputowano z Panem Wawrzynem Rudzienskiem [...] do pisania gospod y podzielenia owego ubogiego przystastwa. PasPam 81. ◆ rozpisać gospody »wyznaczyć gospody, kwatery«: Rospisalismy tedy gospody wewtorek poiechalismy we wsi we srodę. PasPam 81v. ◆ pisać gospód »wyznaczać gospody, kwatery«: Trzeciego dnia po mnie przyiechał Wachmistrz Samotrzeć Quidem [niby] to pisać Gospod. PasPam 153v.

2. »dom zajezdny, zajazd; karczma«: Przyszedłszy do Gospody nikogo niemasz [...] Tylko zwyczayna Porcyia moia Stoi na stole z kuchni krolewskiey. PasPam 143. Piwa iest dostatek po Gospodach szynkuią dobrze moi ludzie. PasPam 168v. Stało tam Boiarow 6. w tamtey gospodzie. PasPam 168v. Posłowie tez interim przyiechali na Pragę. Więc ze Gospody były pozastępowane niemogli miec Stancyiey. PasPam 174. Y ia y Czeladz mieli sie dobrze a czasem y gość pozywił się iak się to trafia w iedney stanąc gospodzie y kilkom gosci. PasPam 253-253v. Iuż teraz Forteca nato tylko potrzebna że by Furman niewyiechał przededniem z Miasta w Gospodzie niezapłaciwszy Siana [...] ale zeby miała ktora wytrzymać oppugnationem [...] niemasz iey. PasPam 259. Od Zołnierzow po Gospodach zapłaty za Wina y za insze rzeczy brać nie chciano insi tez brali kto grubian. PasPam 264. P. kasyjer ażeby był pilny w kasie urzędu swego, nie oddalając się z kasy ani nie spuszczając się na kasyjerczyka, żeby ludzie nie czekali na ekspekta tychże i nie szukali go po gospodach, żeby dokumenta wszelkie znosił bez dylacyi, długów żadnych aby bez konsensu im. p. podżupka nie płacił i nie akceptował bez dołożenia się imci p. podżupka, iuxta antiquam ordinationem, serio zaleca się. InsGór 1708 74.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ gospoda pospolita: Gospodá pospolita/ gościnny dom/ gościniec. Hospitium [...]. Inuitare hospitio, discedere ex hospitio [...] Taberna diuersoria [...] Kárczmá aliud est. Szynkowny dom. In pagis Poloniae utrumq[ue] simul est, et in oppidis. Kn 204. w gospodzie pospolitey ma gospodę. T III 408.