W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 22.09.2023
GOTOWAĆ czas. ndk
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1603
Formy: bezok. gotować; ~ cz. ter. lm 3. os. gotują; ~ cz. prze. lp m 3. os. gotował; ~ tr. rozk. lp 2. os. gotuj; lm 2. os. gotujcie; ~ im. wsp. gotując; ~ nieos. cz. prze. gotowano
Znaczenia:
1. »przygotowywać gorący posiłek; przygotowywać co do jedzenia przez utrzymywanie we wrzącym płynie«:
Rekcja: co || bezok.
Komu się dostał wuł albo iałowica nietrzeba było gosci zapraszac sam przyszedł y z trzeciego pułku dowiedziawszy się gdzie Swierzą Sztukę mięsa gotuią. PasPam 113-113v. Ieść gotuią prowiantow dano dosyć. PasPam 163v. Ugotowali mi iakis Garmatki [!] Garnuszek mały na ząb mi to niepadło, kazałęm w Większym Garku gotowac y korzęnia duzo nasypać gotowano tedy a ia tym czasęm ubrałęm się tak iako nalezy. PasPam 280. Radzą co by gotowac to nie to Nie Asz Cyrolik rzecze mozec to z masłęm choc Wigilia. PasPam 280.
2. »przygotowywać, szykować co dla kogo lub czego«:
Rekcja: co
Koniom k'woli przemyślne stajnie budują [gospodarze]; dla nich siodła, rzędy wojenne, aparaty kosztowne gotują. DorHipTur 6. Głos wołáiącego ná puszczy; Gotuycie drogę Pánu, czyńcie proste szcieszki iego. NT Mk 1, 3. Tegoż dniá z Orszy przynieśiono od Horodnickiego Orszánskiego dwu Boiárow/ ktorych beł do Smolenska z listem swoim posłał oznáymuiąc o przyiezdźie K. I. M á nápomináiąc áby mosty gotowáli. BielDiar Av. NAprzod wyiechał Daudbászá żeby vprzestrzeniał y gotował drogę ná przeiazd Cesárski przez woysko/ przy ktorym szło bárzo wiele gromádnego woyská piészego y konnego Zamorskiego/ z kárábelkámi y z iándźiurámi [...]. StarWyp B2. OBrawszy Mieysce do Budynku/ więc iuż gotuy co prędzey máteryą. NaukaBud A4v. Niewiem [...] ze Ludzie mnie Samemu węsele gotuią. PasPam 220v. Kazałem włodarza wołać y roskazujęmu że by chłopi zaraz wychodzili [...] a tym czasem konie gotować y zaprzągać. PasPam 280v. Osobliwości Luzytańskie są: La Bursa, aliàs Pałac w Lizybonie Kupiecki wspaniały z Cekauzem y Arsenałem, gdzie Okręty gotuią ku żegludze Indyiskiey. ChmielAteny II 41.
Związki frazeologiczne: gotować do stołu »przygotowywać zastawę stołową, nakrywać do stołu«: Krolowi gotowano do stołu a my poszli. PasPam 150v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Nie raz spac bez wieczerzy chodzieł Gdy swoiey nie gotuiąc, kto na cudzą godzieł. PotWoj 174. ● Kto czéládź wiélką chowa/ i buduié: Ten/ by nawięcey miał/ wnét wyszáfuié. ábo: Drogę do vbostwá sobié gotuié. KnAd 376.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
*GOTOWANY
im. przym. bier.
Formy: lp M. n gotowane; N. ż gotowaną
Znaczenia:
»przygotowywany, szykowany«: Vmyślił to zacney y dźielney osobie Don Fryderikowi de Toleto Osorio (ktorego dźielnośći y męstwá Roku 1625. gdy Holándrowie do Brázyliey wpádli byli doznał) zlećić. Ktorego w tym vżył/ áby się z Krolewską ná morze Obeáńskie z gotowáną Armatą (ktorey Armaty onże Generałem iest/ y pomienionego morzá dobrą wiádomość ma) tákowey Impressyey podiął/ żeby żeglowánie ná pomienionem morzu ubespieczył/ áby Flotá z Nowey Indyiey bespiecznie przyść mogłá. RelHiszp A2. Niechay obacży iák krzywo przyśiężce/ Pan Bog pokarał przez twego zwyćiężcę/ Woysko niezmierne/ śiedm lat gotowáne/ Przezen podeptáne. PieśńTriumf 4.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

Patrz nagotować, *zgotować, ugotować.
Autor: SPas