W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2016
GROZIĆ czas. ndk
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: bezok. grozić; ~ cz. ter. lp 2. os. grozisz; 3. os. grozi; lm 3. os. grożą; ~ cz. prze. lp m 2. os. groził; lm mos 3. os. grozili; ~ tr. rozk. lp 2. os. groź; ~ im. wsp. grożąc; ~ nieos. cz. prze. grożono
Znaczenia:
1. »straszyć kogo zapowiedzią kary, złymi następstwami«:
Rekcja: komu; czym, kim || zd. || bezok.
Mars im sam pojźrzy z twarzy. Jako rozpuszczony kruszec, i miedzi cierpliwej Wre ukrop bełkotliwy: Tak pałają, tak Trytonom Dnieprowym głębokim Ponurym grożą wzrokiem [o wojsku]. TwarSRytTur 9. Co przedtym iakom namienił na Woysko przechodzące hukali wołali grozili kniaziem Dunkoronskiem [Dołgorukim] grozili kaydanami y Stolicą wten czas ani gęby nikt Rozdziwił. PasPam 109. Grozisz mi tu WMMPan smiercią iest to wszystkich zyiących Communis Regulas [powszechne prawo]. PasPam 136v. Odpowiedasz tunąm Wszmość Woyskięm, grozisz iakąs zęmstu [zemstą] obiecuiesz wrocić się nazad do związku. PasPam 136v. Nate Słowa moie kiedym mowił że mi mieczęm y Smiercią grozą Obrocił się krol do Podkomorzego koronego y rzekł pies to mowił. PasPam 149a. Nad osobą moią iako z Całego Woyska Tryumfowano Iako Złoczyncę Inkarcerowano Szukano, Inqvirrowano ledwie tylko że Niemęczono. Mieczem iednak y Smiercią grozono. PasPam 149v. Pokazał się na Niebie Straszny y wielki [kometa] ktory przez kilka miesiecy trwaiąc swoią oczom Ludzkim groził srogością y nim bardziey trwał tym bardziey serca truchlałe trworzył [kometa] ominuiąc niedobre affekty ktore potym nastąpiły. PasPam 188v. W Smogorzowie mięszkaiąc naypierwszy raz pusciłem się na flis. Będąc Frycem trzymąłem się starszych Szyprow ktorzy mi grozili. ze mię tam miano podgolic na mięszku, iako to fryca. PasPam 234-234v. Oni az prosili zeby unich kupiono zapłacono im tedy po 110 y tak co mnie grozili podgoleniem to onych samych podgolono. PasPam 234v. Amurat [...] Daie buiurdun Baszy aby na Dywanie Sprawę czynił o sobie a iesli niestanie Mieczem go konac grozi. DrobOpow 187-188. A gdy jeszcze dáley Prorok S. onym Dármopyszkom Syońskim grozi [...] Dnia onego (są słowá w starey Biblijey Polskiey) y w Biblijey Wuykowey/ Odeymie Pan ochędostwa trzewikow: Tedy zásię Tremmellius, Piscator, y nowa Biblija Polska żadney wzmianki nie czynią. GdacPrzyd 20. Słyszałeś, co Syn Boży rzekł do apostoła: piekielne mocy mego nie ruszą kościoła, A Tekieli, ktoremu zawieszeniem grożą, Chce z Turkami obalić bazylikę Bożą? PotFraszBrück I 440. Kamińska generałowa, naturalnie pyszna i choleryczka, rozgniewała się, poczęła mi grozić zięciem swoim. MatDiar I, 542.
2. »stwarzać stan niebezpieczeństwa«: Posłaliśmy barabańszczyka posłanego od pana wojewody połockiego do pana Czarniawskiego z kartą ostrą, ażeby ustępował alias grozi wojna. ChrapDiar II 182.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Zysk nié słuszny szkodą grozi. KnAd 1379. ● Nikomu nie groz, bo to białogłowska. JaśDict 116.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
*GROŻĄCY
im. przym. czyn.
Formy: lm D. grożących
Znaczenia:
»stwarzający stan niebezpieczeństwa«: Tymczasem zaś, aby dla wód podchodzących nie stała się ruina na dole, starać się mają pp. officiales, aby ludzi dobrać do wydawania wód, błota, do reparacyi szybów i miejsc ruiną grożących, dla opatrowania koni, którym żupa instantaneam obmyśli solutionem. InsGór 1714 80.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: SPas, WG