Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »łoskot, szczęk, turkot, trzask«: Gruchot/ gruchotánie. Crepitus testarum [...] Sonitus testarum [...] Strepitus [...] . Kn 213. Rzekłbym iescze że tę kopią chcą nad grobem postánowić/ áby wiedziáno że tu zołnierz/ y nieiáki bohátyr spoczywa. Ale ia vważyć słusznie nie mogę/ gdyz y kopij nie widzę/ poniewaz ktora w Kościoł wniesiona była/ iuż wrozsypkę y łamániny przemieniona. Ná coz to tedy w Kościele? czemu nie doma? zkąd ciáło wywożą? czemu nie w obozie/ gdyz tam prácowáła/ niech by też tam y pogrzeb swoy otrzymáłá. Azasz to/ Kościelna muzyká trąby y bębny. Czy to snać dla tego w Kościele kruszą/ iż iáko w kościele pospolicie w wstępną pierwszą srzodę postną popiołem Kápłáni głowy potrząsywaią/ gdy mowią Memento homo quia puluis es, et in puluerem reuerteris. Táko też oni po śmierci vkázywáią/ iż co im Kápłáni przy Ołtarzu obiecowáli/ to oni swym gruchotániem wykonywáią. Snac podobno dla tego/ á nie dla czego innego w kościele kruszą? że zácny y odwazny Rycerz wszytkie siły swoie/ wszytkie dobrá swoie ná to tylko odważył/ áby zá obronę Kościołá prawowiernego/ iáko żá Mátkę swą ciáło swoie wrozsypkę ná miecze/ ná krwie wytoki nieprzyiacielowi podał. WojszOr 276-277. Gruchotanie, fracas [...]. KulUszDyk 34. Gruchot, Gruchotanie. 1) Gerassel, Gepolter [...] 1) patarade, fracas, éclat, un tintamare, craquetement [...]. T III 425.

2. »odgłos wydawany przez gołębie«: Gruchot/ gruchotánie [...] Strepitus rotarum Plausus columbarum [...] & palumbes plausitant [...]. Kn 213. Gruchot, Gruchotanie [...] 2) das Trummeln der Tauben [...] 2) le son naturel des pigeons quand ils rocoulent. T III 425.

3. »burczenie w brzuchu«: Kto vstáwiczne z wietrzności w żywocie gruchotánie y grzmoty miewa/ pożywáć go [kminu] może po obiedzie y po wieczerzy ná grzance. SyrZiel 417.