W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 25.05.2009
GRUNT rzecz. m
Słowniki:
notują
Formy: lp M. grunt; D. gruntu; B. uż. nżyw. grunt; ~ lm M. uż. nosob. grunty; D. gruntów
Etymologia: <niem. Grund>
Znaczenia:
1. »ziemia uprawna, rola«: Wrocili my się tedy do Miasta tylkosmy rozkazali żeby zkozdey wsi po dwoch przyszło by mieli kwity poborowe że by się z nich informować ktora wies więcey ktora mniey ma Gruntow. PasPam 81v. Pusciłęm [Smogorzów] in eadem Qualitate [w tymże stanie] iakom go odebrał y trzymał [...] to iest Grunty dobre wyprawne. PasPam 282v. Ná to mieć baczenie, áby Iárzyny co máią być do chowánia; w doły, dobrze obeschłe w piasczysty grunt w kopano. HaurEk 9.
2. »własność ziemska«: Wyżej mianowanego Szycę [...] obiecuię w spokojnym zachować używaniu gruntu tego, dając mu moc pomieniony grunt przedać, darować, harendować, jednak z wiadomością zamkową. InwPuck 175.
3. »fundament; rzecz najważniejsza, podstawowa«: I tak powiedam ze w okazyiey nabicie naypotrzebnieysze z ktorym idziesz do Nieprzyiaciela, ale nabiiac kiedy to iuz zetrą się woyska rzatko się to trafi szabla grunt. PasPam 94v. Dano tedy ieść Siła ale zle y niesmaczno ptastwo tylko pieczyste grunt. PasPam 164v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: z gruntu »zupełnie, do szczętu, do cna«: Wszystek Ludzi wybor temi czasy Z gruntu wyginął że ich bardzo mało Celnieyszych Ludzi do Boiu zostało. PasPam 110v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: budowanie na cudzym gruncie: Budowánie ná cudzym gruncié/ Superficies [...] Superficium [...] Superficiaria aedes [...]. Kn 51. ▲ chłopski grunt: Uskarzał się o to ze zyto przezen na chłopskim pustym Gruncie zasiane w niebytnosci samego Ie[go] Msci Pana Szostowickiego [...] chłop ten grunt osiadł. DekrŻmud 29a.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: SPas, WG