Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »ostry, szczypiący«: Czemu mieysce ktore boli nie da się tykáć? Mieysce takie napełnione iest humorow gryźliwych, ktorego gdy się dotnie, nieiáko ie ściśnie, á zatym humory z obolałego mieyscá idą do zdrowego y nową w nim boleść wzbudzaią. TylkRoz 240-241. Czemu zęby pruchnieią? Pruchno bywa kiedy w iákiey rzeczy przyrodzona wilgotność ktora ią kliiłá wyginie: toż się y zębom przydáie kiedy ich kliiowátość iaki humor gryzliwy wysuszy y w niwecz obroci. TylkRoz 245. Czemu niektorzy krwią pluią? Czásem iż bárzo nápełnione krwią żyły muszą się otwieráć, krew miesza się do śliny y co zbytecznego odchodzi, á kiedy z płuc zgniłych idzie to się z ropą dobywa, trafia się też álbo od pracy wielkiey álbo od wołánia iż przerwie się żyłá, álbo humor iáki gryźliwy ią otworzy, y ták krew idzie do gęby. TylkRoz 250.

2. »dokuczliwy, uciążliwy, przykry; sprawiający ból«: 17 Praezentis Wyiechałem zdomu dowilna natrybunału początek Maiąc dwie sprawy Aobie gryzliwę [!] day Iezu Sczęsliwie [...]. PoczOdlPam 101. Dáię się winnym z-grzechow głownych ktore mniey/ więcey/ mieysce iednák iákiekolwiek w-duszy i w-sumnieniu mym miáły/ iáko nádętość pychy/ i prożnego sobie abo ludziom podobánia śćisła/ i łákoma chciwość/ máząca lubieżność/ gryźliwa zazdrość/ w-iedzy i w piciu niepomierność/ porywcza do gniewu zápálczywość/ i w-nienawiści záćiętość; ná ostátek w spráwách służby twoiey Boskiey ociężáłość i oziębłość. DrużbDroga 26. Ona się starała O tę summe wszytkiemi siłami aby mogła mię podzwignąc y od turbacyi Roznych gryzliwych Ludzi u wolnic [...]. SapANot 229. Gryźliwy. Gryzny. nagend, beissend. mordant rongeur, cruël, cuisant. § gryzna nowina; gryźliwy człowiek. T III 429. Nastąpiła zaiadła zazdrość, nie pohamowane gniewy i krwi rozlania, nie nasycone wznieciło się łakomstwo, niedbaiąca ni o co, przedtym wesołość i z samey tylko nienawiści swe ukontentowanie maiąca, przemieniła się w frasowliwe bogactwo, wszystkich wraz panuiących władza, do kilku tylko przeniosła się osób, które zawo[j]owawszy z wielką krzywdą przyrodzenia ludzkiego, nieiako iuż nad ludźmi równemi sobie, ale iako nad zwierzęty, okrutnie panować zaczeli, życia nawet i śmierci prawo przywłaszczywszy sobie, Boską prawie odebrali władzę: Ztąd kłopoty, starania gryźliwe, ziawiły się frasunki, i niby mało iuż całego świata gruntow dla wygody było ludzkiey, udali się z ślepą odwagą na nie ograniczoną niezmiernego morza rozległość, według szaloney żądzy, każdy swe zamierzaiąc biegi [...]. KryszStat 38-39.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ humor gryźliwy: Czemu mieysce ktore boli nie da się tykáć? Mieysce takie napełnione iest humorow gryźliwych, ktorego gdy się dotnie, nieiáko ie ściśnie, á zatym humory z obolałego mieyscá idą do zdrowego y nową w nim boleść wzbudzaią. TylkRoz 240-241. Czemu zęby pruchnieią? Pruchno bywa kiedy w iákiey rzeczy przyrodzona wilgotność ktora ią kliiłá wyginie: toż się y zębom przydáie kiedy ich kliiowátość iaki humor gryzliwy wysuszy y w niwecz obroci. TylkRoz 245. Czemu niektorzy krwią pluią? Czásem iż bárzo nápełnione krwią żyły muszą się otwieráć, krew miesza się do śliny y co zbytecznego odchodzi, á kiedy z płuc zgniłych idzie to się z ropą dobywa, trafia się też álbo od pracy wielkiey álbo od wołánia iż przerwie się żyłá, álbo humor iáki gryźliwy ią otworzy, y ták krew idzie do gęby. TylkRoz 250.