W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 03.12.2025
GWIAŹDZISTY przym.
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. m gwiaździsty; n gwiaździste; D. m gwiaździstego; B. m nżyw gwiaździsty; ż gwiaździstą; n gwiaździste; gwiaździste; Ms. m gwiaździstym; lm M. mos gwiaździste; Ms. gwiaździstych
Znaczenia:
1.astr. »pełen gwiazd«: Gwiaźdźisty/ gwiazdámi osádzony. Stellarus [...] Stellans caelum [...] Constellatus balteus [...] Sidereus polus [...] Sidereum caelum [...] Stellans nox [...]. Kn 220. W morzu w tym świetne Słońce skryło głowę czystą: A głowę wystáwiłá noc gęsta gwiazdźistą: Onże mu się Bog przyśnił/ y znowu toż kazał: Niechcącemu/ y barźiey/ y srożey przygrażał. OvŻebrMet 376<366>. Po gwiaździstym/ sam Pan chwały/ Páłacu się vwiia: Sam roznosi specyały/ A nikogoż nie miia. RaderBrudOst G4. Fundatorski Xiężyc szczodre swoie udźiela influencye; vitales bibimus radios cum Cynthia pelnis, vultibus effulget, sámi Reformowáni Fráńćiszká Synowie, w gwiazdy przemienieni, Stellata per atria Divi, ták, że z tych gwiazd godnieyszą niż krwie ludzkiey syty Cáligulá, w wieku swoim Zakon mogłby wyrobić Koronę, gászącą sámey náwet Aryádny gwiazdźisty wieniec, et toto Caelo diadema nitet. StaniewKor Lv. Otym Niebie Gwiazdzistym zdanie mądrych iest, iż iest Sferyczney, to iest okrągłey figury, Nad tym Niebem Gwiazdzistym kładą Astronomowie Wody Niebieskie. ChmielAteny1755 I 162. O Karolu Wielkim Cesarzu magna tantum dicenda, ktory iak Atlas nowy y Niebo Gwiazdziste, y Imperium Záchodnie, Mądrą wsparł Głową, Heroiczną utrzymał Ręką. ChmielAteny1755 I 172. GWIAZDY na Niebie Gwiazdzistym iedne się zowią Fixae Stellae Inerrantes, Niebłąkaiące się. ChmielAteny1755 I 172. 6 DZIEN naturalny, wyraża się w postaci chłopcá ładnego, skrzydlastego, ukoronowanego kwiatámi, albo słonecznikiem, w ręce prawey cyrkuł gwiazdzisty, w Iewey pochodnię goreiącą piastuiącego. ChmielAteny1755 I 1166. 7 NOC, wyrażá Panienka skrzydlasta, w szátach błękitnych gwiazdzistych, ná głowie wieniec z makowych nosząca głowek, w ręku mak trzymáiąca. ChmielAteny1755 I 1166. Gwiaźdźisty, gwiazdami osadzony. ster-nicht, voller Sterne, gestirnt. semé d'étoiles; plein d'étoiles; étoilé. § gwiaździste niebo. T III 440. Laura?... z którą gwiazdziste fraczki y kontusze Zyczą wkroczyć z nią w wieczne przyiazni soiusze, Którą liczny Ród blaskiem swey chwały otacza, Y ten iey bogatego amanta przeznacza, Nie. MarewZab 52. Lecz iakiey czci od Ciebie by mu była dana Wyciąga, z góry swego gwiazdzistego Tronu? VoltChomentPrawo 5. Bogini wraz w gwiaździste Niebo ustąpiła, Gdzie mieszka JOWISZ i Władz Nieśmiertelnych siła. PELEYCZYK zaś ATREYCA znow potwarzał mściwie Jeszcze w pierwszym ochłodnąć nie mogący gniwie: „Opoju! masz psie oczy, a serce jelenie, U ciebie iśdź na woynę jest iśdź na zginienie. HomPrzybIliada A5v.
2. »kształtem podobny do gwiazdy«: Kwiátu żołtego/ niemáłego/ gwiazdźistego/ iáko Mieśiączkowy/ ktory polnym Nogietkiem/ ini Wołowym okiem zowią: Po wierzchu czyrwono nákrapiány/ á we środku kwiátu káżdego/ iáko gałeczká złota: około máluchnymi listeczkámi białymi obsádzona. SyrZiel 157. gwiaździsty zaszańs albo okop. Kriegsb. Stern-Schanke. fortif. étoile; un fort à étoile. T III 440.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz gwieździsty, gwiazdeczny, gwiazdowy.
Autorka: KK