W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 19.03.2016
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1604
Znaczenia: »właściwy herezji i heretykom«: Obacz wrotách świętych bráctwá/ Znay Boskie powinowáctwá/ Krolestwo iest służyć Bogu/ Strzegąc sie złego nałogu. Zmylkłyć sprosne bespieczeństwá Z obrzydą y twe przeklectwá/ Spadły roie heretyckie/ Ożyły czci Kátolickie. JurkPieś B2.
Albowiem skoro gruchnęło przez usta heretyckie, iż wszyscy Polacy zginęli, i już ich w smrodliwych grobach gąb swoich drugi raz po onym w 8 rozdz. opisanym, pogrzebli, alić posłowie Stanisław Strojnowski rotmistrz, Jerzy Chełmski sędzia, i Delpowski towarzysz w kilkadziesiąt koni ze 28 chorągwi Węgrom wydartych bieżą pod Wiedeń do cesarza. DembPrzew 42.
Poszła była [piechota] w swą stronę, niemogąc się rzeczy naszych doczekać. I sam P. Bóg wszechmogący, a niepośpiech tych bestyj niekowanych sprawił to, że się ona kupa heretycka nie obłowiła. PacOb 86.
Wydali na przeciw Apologiey [...] Script iadu Schismatyckiego y Heretyckiey trucizny pełny, a swym go Naśladowcom cukruiąc, Antidotem go otitułowali. SmotEx 3 nlb.
A násze miłe Prussy/ tákże Inflanty/ iáko poginęły/ y nie raz oblały się krwią niewinnych ludzi: czy nie dla tego/ że oni Krzyżacy Mistrzowie/ Apostátámi od wiary Kátholickiey y od Zakonu swego zostawszy/ Biskupstwá y Prebendy kościelne naprzod Duchowieństwu pobrali/ Kościoły w synágogi heretyckie obrocili/ Mnichom y Zakonnicom swym chleb odięli/ y vczynili z Kościołow iaskinie rozboycow; rozboycow mowię/ ktore oni Ministrámi poprzezywáli: á ci co innego czynili/ iedno że y dusze/ y ciáłá z cnot y z ślicznych obyczáiow poodzieráli/ y do tych czasow ieszcze odzieráią. [...]. BirkEgz 33.
I iáłmużny násze hoyną ręką ná trzy części rozdzielamy/ ná porátowánie ludzi ubogich/ ná ochronienie ludzi Chrześciáńskich od náwáłności iákiey y gwałtu pogáńskiego/ ábo Heretyckiego: y ná pomnożenie chwały Páńskiey/ ábo ozdobę domu iego świętego? StarKaz II, 23.
Bo gdy zrozumiał isz siedm Kápłánow iego Diecezyey z heretyczawszy vsiedli w zbąszyniu y tám iad heretycki husytow rośiewáli. WisCzar 14.
W [...] predestynacyi [boskiej] teraz zbyt ciekáwie szperzą, á częstokroć y błędliwie ludzkie rozumy. [...] Atoli to przeznaczenie iáko iest dependuiące od przeyrzenia zycia ludzkiego y dobrych uczynkow, ták pobłażáć złemu życiu heretycką illácyą nie powinno. BystrzInfCosm 13v.
Ták Kościoł stoi/ iákoby skáłá ná głębokich korzeniach wbita; ktorego wierzchow wáły Heretyckie áni tykáią/ w niziny tylo biią/ [...] Z tymże to błotem każecie się nam brácić Pánowie Konfederaci/ z tymi báłwanámi morskimi/ z tymi smrodliwemi káłużámi/ w ktorych wody zdrowey nie mász/ á żab pełno? BirkRus 31.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
księgi heretyckie:
[...] Izychius wziąwszy nożá oderznie zárázem księgi one Heretyckie od Ewángeliey świętey/ y w ogień wrzuciwszy/ żáłuie zá ten swoy grzech/ iż niewiadomie księgi Heretyckie chował v siebie. StarKaz II, 190.
Vmyślnie tedy/ y pod wielką klątwą kościoł święty Kátholicki zákázuie kśiąg Heretyckich czytáć/ y w domu swoim chować; áżby ná to miał kto osobliwe pozwolenie/ áby ie czytáiąc ná one odpisywał/ y pokazywał błąd bluźnierski ludziom/ áby się go strzegli. StarKaz II, 190.
▲
nauka heretycka:
Heretycka nauka. ErnHand 551.
▲
religia heretycka:
Prezydenci wászy Wileńscy szkołę záłożyli z Kálwinistow Krolewieckich/ y wychowywáią syny wásze w Religiey przeklętey Heretyckiey: pátrzciesz co zátym y chodzi y poydzie ieszcze bárziey. Podrosną dzieci wásze/ y tę przeklętą wiárę do Cerkiew zániosą. BirkRus 9.
▲
zbór heretycki (
sz. zm.):
[...] máią iedno ziele pewne, ktore tylo ná Łysey gorze rośćie, ile mogęwiedzieć, gdzie też ná ten czás był zbor heretycki, tego práwi tylo zwárzywszy pokropić lubo człowieká, lubo iáką bestyą, ktorey smierci życzysz, nátychmiast zdrchnie. WisCzar 32.
Więc dawszy alkoranom pokój i talmudom, Od heretyckich zborów tam się prosto udam, Gdzie ma kościół powszechny nabożeństwo swoje. PotFrasz3Kuk II 516.
Templa koscioły Chrzescianskie, swiętnice Perskie, ołtarze katolickie, Cerkwie ruskie, zbory Heretyckie, boznice Żydowskie, tureckie meczety, pogańskie bałwochwalnice. MikSil 45v.
▲
minister heretycki:
Gdybyście te iego księgi [księdza Reszki] przeczytali/ ktore on popisał o Atheismach/ Falarysmach/ y o poiedynkach miedzy sobą heretyckich Ministrow [...] wyrzucilibyście niedowiarstwa. BirkEgz 13.
Związki niejednoznaczne względem znaczeń:
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
błąd heretycki:
Y nie ináczey iáko pomnażaniem religiey wielu ludzi umysły z błędow heretyckich oczyściasz. SpInZąbMłot Przedmowa.
Zgadłem zaraz, ledwie to moich doszło uszu, Gdy marszałkiem w kapturze Jordan na ratuszu, Że się Szlichting będzie krzcił; jakoż w wieży jeszcze Z błędow się heretyckich świętą wodą pleszcze. PotFraszBrück II 199.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]