Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: HUSARZ, USARZ, USAR, UZAR

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1610

Formy: lp C. husarzu; B. uż. żyw. husarza; ~ lm M. uż. osob. usarze; D. uzarów // usarzów // usarów; B. uż. nosob. usarze; N. usarzmi

Znaczenia:

»żołnierz ciężkiej jazdy uzbrojonej w kopię, noszący zbroję i skrzydła, husarz«: Xiążęćiá paná Krákowskiego 100. zá nimi Kozácka choragiew Aprzed sámym Krolem I. M. chorągiew X páná Krákowskiego tákże 100 koni vsárow/ chłopno/ konno: za nimi osob około Kro I. M. 70. BielDiar Aiij. Tegoż dniá p Kánclerz Lit. pułk swoy K. I. M pokázował kozakow 200 petyorcow 100. woluntáryuszow 100 vsárow 150 piechoty 200. 24. Támże posłanik wrocił sie ze Smolenská ktory z Vniwersałem K. I M tám ieździł. BielDiar Aiijv. Kniáś Korecki poczet swoy K I M. pokázował/ 40 vsarzow/ 40 kozakow koni w nocy z petardámi sczęscia probowáć p. Hetman kazał [...]. BielDiar B. Pan Stárosta Biáłokámienski [pokazywał] piechoty 100. kozakow 100. vsarzow 200. BielDiar Bv. A Stephan záś Potocki szedł z Vsarzmi swemi/ Zá ktorym ludźi spolnych z sercy gotowemi: Ey iáko się k obłánkom pośpieszáli/ Litwá oś teper idet Moskwá záś wołáli. OzimSzturm Aiijj. [...] Szedł Pan Kamieniecki z Vs[a]rzmi pułku swego [...]. RekupSmol Aijv. Niemcom máło się co dostáło ná Turki strzeláć: bo ich y Vsárze nászy z koni zsiadsz y/ á przed Oboz często pieszo wypádáiąc zásłániáli. y straż konna Polska Turki ná sobie trzymáli/ że się im tylko raz dostáło ná Oboz wielki vderzyć. PosWoł A4v. Rozesłał [hetman] do Rot Vniwersały/ rozkázuiąc/ áby bez wielkich ćiężarow/ osobliwie Vsarze bez kopiy/ we zbroiách z muszkietámi tylko iáko nayprędzey ku Kámieńcu ná Tátárzyszcách I. M. przeymowáli. Pogrom A2. Potym Kárykámánowey piechoty w złoćistych zbroiách dźieśięć tyśięcy z dźidámi y z rusznicámi y z száblámi: ze sturmakámi dwie śćie przy nich/ co z iednego szturmaká ośm rázy strzeli raz nábiwszy: zá niemi Iánczárow pięć set/ y konnych Vsárzow pięć set chłopow dobrych. StarWyp B3-B3v. Krusząc kopiję przy żołnierskim grobie, Święty Borysie, skruszył brat na tobie. Za niebieskiegoś przyjęty husarza, Nie kożdemu się to husarzu zdarza. BarŁŻywBar I 469. Który z panów pobiegł do Poznania dla usprawiedliwienia się, tego Paczkowski przytrzymał w areszcie; który nie pobiegł, posłał mu kilku uzarów, którzy go w jego własnym domu aresztowali, póty póki ludzi z całym majątkiem żądanym nie wydał i pieniędzy za pretensje wyinwentowane nie zapłacił. KitPam 125.