Słownik XVII wieku

Słowniki:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP notują

Formy: lp M. jastrząb; D. jastrzębia // jastrzęba; ~ lm M. uż. osob. jastrzębowie; uż. (n)osob. jastrzębie; B. uż. nosob. jastrzęby

Znaczenia:

»duży ptak drapieżny, Accipiter«: A ten [ptak] co ná powietrzu buia/ stojąc ná jednym mieyscu? Jest to Orzeł/ jástrząb/ Rarog/ Krogulec/ Sęp/ Kániá. VolcDial 134v. Kto niewidzi owych żydów, owych pobereźników, owych hajduków u lada ziemianina, którzy jako jastrzębowie gonią queściki po rynkach, po targach, po jarmarkach, po drogach i gościńcach, a z nimi potym idą na majdan do własnychże panów, ze nierzekę na przewodnią? BirkBaszaKoniec 267. Tym się też brzydzić będzie z ptástwá, y jeść ich nie będziecie/ bo są obrzydliwością: jáko Orłá/ y Gryfá/ y morskiego Orłá/ Y sępá/ y Kánie według rodzáju ich. Káżdego Kruká według rodzáju jego: Tákże strusá/ y sowy/ y wodnej kánie y Jástrzębá/ według rodzáju ich. Y Puhaczá/ y Norká/ y Lelká/ Y Lábęciá/ y Bąká/ y Bocianá. Y Czáple/ y soiki, według rodzáju jch/ y Dudká y Nietopyrzá. BG Kpł 11, 13-19. Izali według twego rozumu lata Iástrząb? y rozciąga skrzydłá swe ku południowi? BG Hi 39, 29. Jástrząb/ Accipiter [...]. Kn 237. Hacki takie [...] iako Szpona y [u] Iastrzębia, asrodze ostre. PasPam 65. Uchwyciłęm go lewą reką zaraz wten czas, kiedy mię porwał za kark y tak wodzięmy się własnie kiedy owo się dway iastrzębie związą. PasPam 104v. Iastrzębia raz miałęm takiego ktory był zbyt rosły atak rączy że kozdego ptaka ugąniał y do naymnieyszey ptaszyny nie lenił się okraczywszy go owemi Srogiemi szponami y zawszem zywiusienkiego odebrał. PasPam 256. Począwszyod ptakow zawsze miwałęm bardzo dobre Sokoły Iastrzęby Drzęmliki, kobusy, kruki co do Berła chodziły y kuropatwy pod nimi olegały, zaiące zalatowały iako Rarog. PasPam 256. Zaiąc tez ze dzwonkami za koniem pod Skakuie Iastrząb umysliwca na ręce [...] to się ow tylko zegnal. Dla Boga Czarnoksięznik to. PasPam 256v. Wroble/ szpacy/ káwki/ gromádámi latáią/ będźie tego w-kupie iedney ták wiele; ále iástrzębowie/ sokołowie/ orłowie/ i tym podobne/ nie ták pospolićie látáią: lecz à turba seorsum, poiedynkiem: nie obaczysz iástrzębow/ sokołow/ orłow w-iedney kupie wiele: káżdy poiedynkiem. KaczyńKaz 320. Starożyty w Podgorzu szlachtą są Faglowie. Ptak po polsku, fogiel po niemiecku się zowie. Nie krogulec przepiorki, co mu połow łatwy; Nie jastrząb, co bezbronne gniecie kuropatwy Ale w rodzie Faglowie lęgą się sokolem. PotFraszBrück II 341. Iastrząb, g. iastrzębia. ein Habicht. autour un oiseau de chasse. T III 473.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ zool. jastrząb wielki »błotniak, ptak z rodzaju Circus z rodziny jastrzębiowatych«: iastrząb wielki. Masshu, Massweig, Boshard ein ungeschickter Raub-Vogel. buse, buson, busard, oiseau de rapine fort mal-adroit. T III 473.