Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: JAZDA, JEZDA, JEŻDA

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1607

Formy: lp M. ż jazda // jeżda // jezda; D. ż jezdy; jezdej; N. m jazdem

Znaczenia:

1. »wojsko walczące konno, kawaleria, konnica«: Konny lud cudni/ Vide/ Jeżda cudna. ManTobPhr 43. 21 Ruszył sie K. I. M. w takim porządku ku gránicom Moskiewskim/ w przod szło piechoty Węgierskiey 800 páná Stárosty Sądeckiego 200 bárzo porządnych. Xiążęciá paná Krákowskiego 100. zá nimi Kozácka choragiew A przed sámym Krolem I. M. chorągiew X páná Krákowskiego tákże 100 koni vsárow/ chłopno/ konno: za nimi osob około Kro I. M. 70. Zá krolem I M. chorągiew dworska/ pod ktorą 600 kopiynika Potey chorągwi szłá iezdá Prusakow/ Iflantczykow y Pomorczykow/ ktorą prowádźi pan Káwáler Nowodworski 150. koni/ każdy ma parę rusznic. BielDiar Aiij. Bo nie tylko piechoty i jezdy niemało Długą wojną jem zeszło i nie dostawało, Ale rotmistrzów siła tych, którzy z Libiej I z Hiszpaniej wyszli i z Etyopiej. ArKochOrlCz I 294. Zátym gdy godło dano/ skoczyło ku nieprzyiaćielowi piętnaśćie chorągwi Iezdey/ á cztery piechoty. RelBit A2v. Iezdá/ v. Iázdá 1. Kn 248. Legło na placu 6,000, wzięto w niewolą 8,240, mirabili prawie Dei manu; inni uszli, ale nie tak do Saxonii nazad, jak ku Węgrom do Rakocego, tam lepszego szukając szczęścia; piechoty poddały się wszystkie, Moskwę wycięto, jazda tylko salwowała się ucieczką: nie trwała ta batalia nad godzinę. ZawiszaPam 239.

2. »przenoszenie się z miejsca na miejsce, przebywanie drogi za pomocą różnych środków lokomocji, także na grzbiecie zwierząt, jechanie, podróż«: Iáchánie/ Profectio [...]v. Iázdá. Kn 228. W Ticzinie jednym jazdem odprawiłem zł 11 gr 15. ŁugowPodr 57. Iazda konna naypożytecznieyszą iest zdrowia y czerstwości prezerwatywą. Z składu ciał naszych wnoszą Lekarze, iż ten rodzay exercytacyi ludziom naywłaściwszy. Monitor 127.