W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 12.10.2023
Warianty fonetyczne:
KONCERZ, KONCYRZ, KĄCERZ
Słowniki:
SStp (
koncerz),
SXVI (
koncerz; koncyrz),
Kn (
koncerz),
T (
koncerz),
L (
koncerz; koncyrz),
SWil (
koncerz; koncyrz),
SW (
koncerz; koncyrz),
SJP (
koncerz; koncyrz) notują
Etymologia: <
czes. končiř>
Znaczenia: »broń sieczna, o bardzo długim, prostym ostrzu, używana przez jazdę do zadawania pchnięć«: [...] inszy wszyscy cáło vszli z krwáwemi pałászmi y koncerzmi ztąd znáć że Moskwę dobrze siekli. BielDiar Biijv.
[...] kiedy niestało juz onych Niemcow pieszych ktorzy przy płocie nam byli na przeszkodzie Skupiwszy się kilka Rot Vderzyli wonę iazdę Cudzoziemską kopiami kto iescze miał pałaszami, koncyrzami. ŻółkPocz 26.
Tarczą mieć pod fartuchem, z bronią wszelaką, jaka się im podoba, to jest z mieczmi, z kopijami, z pałaszami, z koncerzami, z kordami, także z szablami w gonitwach, na wojnie, na sejmiech, sejmikach, konno abo i pieszo, po mieściech, po myślistwie i na piecu przy kądzieli i kędy się im lubieło chodzić, jeździć i sztukom się wszelakim rycerskim ćwiczyć, gdyż ta nam pomoc do wszelkich spraw potrzebna będzie.
SejmBiałBad 74.
Zołnierz niepłatny co kiedy krew swoię Z hardemi w bitwie przelewał Pogany Koncerz odpasał y porzucił zbroie Spoczywa teraz sobie spracowany. LamChłop 75.
Naiásnieyszy Panie Rákuski twemu Orłowi tylko widzę po grotách po żeleźcách po páłászach po koncerzách latáć przystoi. WojszOr 18.
Napierwey iáchał Mons: Girault, áby porządku od Introduktorá Generálnego podánego przestrzegał. Po nim P. Chłápowski Rotmistrz pieszy I. M. P. Woiewody ná nim żupan átłasowy żołty/ ferezya szkárłatna sobolámi podszytą [!]/ czapká złotogłowowa sobola/ zaponá rubinowa przy piorách białych żoráwich/ buzdygan złoćisty w ręku ná drzewie Indiyskim: przy boku miał száblę turkuszámi sádzona [!]/ pod lewą nogą koncerz tá kąż robotą iáko y száblá: koń pod nim cudny/ śiodło y czáprág háftowány złotem w kwiáty/ strzemioná srebrne szerokie: nágłowek/ podpierśćień tákiż/ wodza łáncuszkow srebrnych barzo piękną robotą. WjazdPar A2-A2v.
Sam koncerzem znacznego w oczu wszytkich Baszę Obali toż co żywo, kole siecze, rzeze Bo Weier z boku strzela: y tyłu im strzeze. PotWoj 117.
[Pozna wodza] iakoby to miał w Przywileiu Gdy mnieyszych biją mnieyszy, w rownią kazdy mierzy, Sam Achilles w Hectora bespiecznie uderzy Dosyc, dosyc odwagi, dosyc sławy rzecze Wraz go ostrem przez piersi Koncyrzem przewlecze A ten mdleie y bułat, pusci z ręku goły. PotWoj 136.
Sam koncerzem znacznego w oczu wszytkich baszę Obali. PotWoj1924 195.
Potrzeby od rzemieniá bez żadnego srebrá, Páłász ábo Koncerz, nie we srebro opráwny, ále z żelázá dobrego. FredKon 78.
Przekowywáią ná motyki włocznie Lemieszy z mieczow robią nieodwłocznie Rádła z koncerzow z stálnych blachow gráce Do rolney prace. KochProżnLir 119.
[...] brzmią paize szczękaią koncerze surmy trzciniane huczą, a dzielni Rycerze w zapasy się chwytają. DrobOpow 49.
Czechy od Alby staną przybrani w koncerze. DrobOpow 106.
[...] połozyli mi zastawe lancuszek czerwonych 2 sztuczek trzy Koncyrz... KunReg 30.
Albowiem by był walecznego Skanderbega pałasz álbo straszni Goliata kord ledwie co więcey nad iedną Ruską łubianą kleszczotkę spráwią ieżeli się w ręce iákiego niewieśćiuchá dostaną álbo tám gdźie w skárbcu miedzy Pradźiádowskimi koncerzámi w zardzewiáłych pochwách w kąćie stać będą. BujnDroga 186.
[...] mnie dostał się nacelnik srebrny pozłocisty z konia y stuka srednia koncerza. AktaMusz 34.
Nie kázdy Przyiaciel coć ofiaruie ięzykiem, w zmysloney affektu Larwie ostre przeciwko tobie zakrywa kącerze. MikSil 159.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]