Etymologia: <łac. calamarium 'szkatułka na przybory do pisania'>
Znaczenia:
»naczynie na atrament«: [...] gdy iednak czasu co zbywało od modlitwy/ czytánia/ pisánia/ áby nie proznował/ abo kálámarze robił/ abo świece/ abo klauzury do ksiąg [...]BirkSkar25. Inkaust/ atrament/ [...] kałamarz/ tynkturka abo dykturka. Czernidło pisarskie.Kn252. 1 małę puilaresz w czarny skurzę, mosiodzowa spilka przy nim.1 wiekszę, starę puilaresz, w czarny skurze oprawne, 1 kałamarsz. 1 torbęczka nowa do lystuw, skurzana, y druga mnieisza.SzumInw58.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲ blady kałamarz: Káłámarz/ aliter. vtBlády káłámarz/ vide Inkaust.Kn258.
◆ Związki frazeologiczne:
◆ zabawić się czarnem kałamarzem »napisać donos, oszczerstwo«: Wszec się do tych czas zabawił Czarnem kałamarzęm, wy wodząc Inquizycyią.PasPam114.