W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2025
KAMALDUŁ rzecz. m
Warianty fonetyczne: KAMALDUŁ, *KAMELDOL
Słowniki:
T (kamalduł), L (kamałduł; bez cyt.), SW (kamałduł; mało używany) notują
SStp, SXVI, Kn, SWil, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1665-1683
Formy: lp M. kamalduł; N. kameldolem
Etymologia: <wł. Camaldoli 'miejscowość we Włoszech, w której powstał zakon'>
Znaczenia:
»członek kontemplacyjnego zakonu pustelniczego o surowej regule«: Nie racz mi za złe mieć: mnie nie kapucynem ani kameldolem natura stworzyć chciała. SobJListy 300. Kameduł, Kamedula, Kamalduł. Camaldoleser; Camaldunenser-Mönch. un Camaldule, Camaldolite, un Réligieux. T III 517.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
KAMALDULOWIE mos blp
Warianty fonetyczne: KAMALDULOWIE, KAMELDULI, *KAMELDOLI
Formy: lm M. kamaldulowie; kamelduli; D. kamaldulów // kameldolów; C. kameldulom
Znaczenia:
»męski kontemplacyjny zakon pustelniczy o surowej regule założony przez św. Romualda, także klasztor tego zakonu albo kościół przy tym klasztorze«: Co śię tknie Konfirmowáney Reguły przyznawa iey tenże S. Grzegorz ná innym mieyscu świątobliwą bácżność álbo osobliwa rostropność. Záleca ią też niepomáłu iż do rozmáitych Zakonow przyięta iest/ iáko intencyą Chrystusową nápisána y sumnienia nietrudniąca/ od Skotow/ Kártuzow/ Celestynow/ Kámáldulow/ Cystercyensow/ Grándymontensow/ Oliwetanow/ Syluestrynow/ S. Páwłá Eremitow/ y Humiliatow Oycowie też Iezuići śiłá z niey Constytucyi máią. WęgrzPosag 55. Klasztor Ojców Kamaldulów w lesie, mila od Warszawy. JarzGośc 102. WLADYSLAW IV. [...] Oycom Kámeldulom Kośćioł z Klasztorem zbudował y nádał w Młynách nád Wárszáwą. PruszczKlejn 91. Król JMć jedzie za Grodno fundować w jednym pewnym miejscu kameldolów. SobJListy 289. Kiedy nowa Herezyia powstáła, tedy y nowy iáki Zakon, ktory walczył przećiw oney Herezyey. przećiw Ariánom, Zakon S. Antoniego y Bázylego, Augustyná, Benedyktá. Przećiw Eutichiánom Zakon S. Sáby. Przećiw Obrázoborcom Zakon S. Ianniciuszá. Gdy się odszczepili Grecy, nástáli Cluniacenses, Kámáldulowie, Vallis Umbrosae, á po nich w-krotce Kártuziáni [...]. TylkZarz 72. Te Xięstwo gloriatur mieyscem Camaldoli, toiest klasztorem Kamaldulow, tam fundowanych od S. Romuałda Roku 1009. ChmielAteny IV 217. Karmelici Bosi maią dwoch rożnych Generałow to iest Zagornego y Przedgornego, y WW. OO. Kamelduli Montis Coronae et Cemelduli, rożnych Przełożonych Naywyższych maią, postaremuż y tamci Swiętey Matki Teressy, y Ci S. Romalda są Synowie. KleczKal LCI. Nocy następuiącey przez nowe rozpadliny płomienie wybuchać zaczęły ż większym hukiem aż do 10 z rana. Na ow czas Lawa na dwie części podzieliła się, iedna płynęła ku Klasztorowi WW. XX. Kamaldulow de Torre, druga ku Salvatorre etc trwało to aż do 22 tego miesiąca z trzęsieniem ziemii zwłaszcza przy Torre del Greco. BohJProg II 241.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

Patrz kameduł, KAMALDULENS.
Autorka: DA