Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *KARTAC, KARTECZ

Słowniki:
SW (kartacz, kartecz) notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: lp D. kartecza; N. kartaczem; ~ lm B. uż. nosob. kartace

Etymologia: <niem. Kartätsche>

Znaczenia:

»pocisk armatni wypełniony drobnymi kawałkami metalu, kamieniami lub kulkami ołowianymi«: Insza to bywało owych Lat że kamykami a Oszczepami do siebie ciskali [...] A insza teraz kiedy to Granaty y Bonty [!], kartace wypuszczą. PasPam 258v. Karol XII król szwedzki, die 11 decembris Anni anticipative praeteriti, pod fortecą Frydrychsztadt, o godzinie północnéj, rekognoskujący na wierzchu approszów swoich nieprzyjaciela i fortecę, kartaczem w lewą stronę głowy uderzony tak, że ten postrzał przeszedł na wylot na prawą stronę pod brodę przez ramię, cessit fatis. ZawiszaPam 352. Generała Baurá z kárteczá postrzelono, nos y gębę mu w poł wyrwáło, temu nie tuszą życia. EksprBat 2.