Słownik XVII wieku

Słowniki:
SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T, L nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1747-1756

Formy: lp D. karuzelu; Ms. karuzelu; ~ lm M. karuzele; D. karuzelów; Ms. karuzelach

Etymologia: <fr. carrousel>

Znaczenia:

»zawody wzorowane na dawniejszych turniejach rycerskich organizowane w XVIII wieku«: Będącym nam w karuzelu, powrócił pan porucznik z raportem, że odwiózszy do grodu, oddał i zostawił chłopów z leśniczym JM pana Fleminga na sianożęciach zabranych, na których w tymże Mielniku zaniesiony manifest. RadziwHDiar 42. Żaden między nimi nie jest próżniak, tylko rzemieślnicy różnych rzemiosł, używani do wytykania obozów, placów, ogrodów, karuzelów, do ozdoby krajów, ochrony i zabudowania w różnych mi danych deseniach, recti linia prowadzą równe do przejazdów, robią groble i mosty, gościńce czyszcząc z korzeni i kamieni. RadziwHDiar 174. W karuzelach i ubieganiu się do pierścienia, są szczegulne bez niebespieczeństwa wdzięki; acz nie maią fantastyczney i romansowey wspaniałości owego w dawnych turnieiach rycerstwa, które wprawdzie bardziey w oczy biły... SaintZabłNiewier 314. w tym razie nieznaiomy młodzieniec, tknięty niebespieczeństwem tak walecznego monarchy, rzuca się na piasek z większym, iak błyskawica przelotem; ucina głowę lwu, z niemnieyszą zręcznością, iak widywano potym u nas na karuzelach młodzież ucinaiącą głowy Tureckie, lub pierścienie [...]. VoltKról 31. była to niesłychana pompa, wspaniałość, uczty, uroczystości, karuzele, opera buffa ustawiczne. sonetty, madrygały, ody; słowem, całe Włochy zamieniły się w Parnas; a ieszcze iak wysoki! VoltPrzybKandyd 47. Pyt[anie]: Przez plac karuzelu czyliś W Pani piechotą szła, czyli iechałaś? Odp[owiedź]: Piechotą szłam. GazetaWarsz 1793, 13XI.