▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
koło chodziste:
▲
koło arytmetyczne:
Koło Arythmetyczne: iest Instrument do snádnego multyplikowánia, y dżielenia liczb wielkich służący. SolGeom III 78.
▲
koło bydlęce:
▲
koło do chodzenia:
Wiedzieć tedy potrzebá: że chodzęnie w kole przydáć się może co ciągnięnia wody, nie do młynow. Gdyż nie zdoła obracániu kámienia mielącego. Niech bowiem będzie koło do chodzęnia ludzkiego, wysokie ná łokci ośm; przypádnie obwod iego w łokci 25. potrzebuiących krokow ludzkich ná ieden obrot 50. SolArch 95.
▲
chodzenie w kole:
Wiedzieć tedy potrzebá, że chodzęnie ludzi w kole skromnym deptánym, nie zdoła obracániu kámięniá mielancego. Dopieroż w kole wielkim dla iego leniwego obrotu. SolArch 95.
Wiedzieć tedy potrzebá: że chodzęnie w kole przydáć się może co ciągnięnia wody, nie do młynow. Gdyż nie zdoła obracániu kámienia mielącego. Niech bowiem będzie koło do chodzęnia ludzkiego, wysokie ná łokci ośm; przypádnie obwod iego w łokci 25. potrzebuiących krokow ludzkich ná ieden obrot 50. SolArch 95.
NAUKA XV. Pompowáć wodę chodzeniem w kole. SPorządz koło M, sposobne do chodzenia w nim kilku ludzi y przy S, ná iednym wále EH cztery łopátki D. SolArch 148.
▲
centrum koła:
Centrum Kołá: Znáczy Srzodek kołá. SolArch 1.
Okryśliwszy cyrkuł ná kole, połdyámetrem długim ná ćwierci pięć łokciá y calow pięć. Rościągniesz nić mocną po Rámionách przez sam srzodek álbo centrum kołá, y pod tą nicią wyciągnioną, náznáczysz punktá ná cyrkule dwa. SolArch 78-79.
Centrum, indecl. pośrzedność. Centrum, Mittel-Punct. le centre. § [...] centrum koła znaczy śrzodek. T III 104.
▲
koło młynarskie »koło wodne służące do nabierania wody i poruszania pozostałych ruchomych elementów w młynie«:
Potym: ma mieć ná wálcu, pálec R, długi ná dwá pálcá, iákie bywáią w kole Młynárskim, obracaiącym Cewy pod kámięniem. SolGeom II 6.
▲
młynne koło »koło wodne służące do nabierania wody i poruszania pozostałych ruchomych elementów w młynie«:
Jednego czasu trafiłem się do niego, nie mogłem wytrwać, rzekłem: — „Bogactwa, rzecz nabyta i odbyta jako ciekąca woda, a fortuna i rozkoszy świeckie jako młynne koło się obracające. Takie tedy marnotractwo i rozkoszy, które ty czynisz, ledwoby owemu, co kilka królestw ma, zeszły się; a trzeba wiedzieć, że kożdy pan ma dochody, ale też i rozchody. SaadiOtwSGul 202.
▲
koło młyńskie (
sz. zm.) »gatro, koło wodne służące do przekształcania energii płynącej wody w ruch elementów młyna«:
Ultimarie przypominamy uprzejmościom i wiernościom waszym konstytucyją sejmu lubelskiego i postanowienie Walnego Zjazdu Warszawskiego o eliberacyi terytorium elbląskiego i klejnotów R.P., co lubo serio ad executionem iniunctum było, z tym wszytkim ani podatek od kół młyńskich nie był importowany do skarbu koronnego, ani ur. egzaktorowie albo lustratorowie województw, ziem i powiatów na przeszłym Trybunale Skarbowym Radomskim nie poprzysięgli quantitatem kół i młynów [...]. AktaPozn I/1 718.
Nie to, który postronki targa i podkowy Żelazne w ręku łamie, nie to, kto stalowy Gwóźdź kręci albo młyńskie zastanawia koło, Albo talerz dębowy rozbija o czoło MorszHSumBar I 270.
Cło nowo podwyższone y generalnie, y ośmiu Podymnego optionem względem Pospolit: ruszenia, wźiąwszy do Braći pozwala praecavendo aby te podatki szczegulnie na zapłatę woysku W. X. Lit: in futurum, á od Koł Młyńskich, na Elbląską summę obrocone były. KonstLubLit 124.
Koło młynskie wodne nigdy wdomu we młynie niepostoi, iako się kamien obraca, iako się źiarno mele[!] nie zpoyrzyi, wodom się tylko zkądinąd przypatruie przychodzącym. GelarKaz 798-799.
Powodzi w różnych kraiach, osobliwie w Lugdunie, gdzie rzeka Rhone, albo Rhodanus zalała przedmieście Guillotiere. Oderwała wielką część skały iedney, ta zawaliwszy łoże, wody bieg zwrociła, tak dalece, że koła młyńskie wspak obracały się. BohJProg II 87.
▲
koło młynowe (
sz. zm.):
W długośći wozá niech Stelmách vgada kołom wozowym przednim, áby w kierowániu wozá nie záchodźiły ná koło Młynowe D. SolArch 91.
Podatek Młynowych koł pozwala na wypłacenie długu Brandeburskiego, Trybunał Skarbowy cum suis clausulis et Paragraphis w Grodnie pod Dyrekcyą Wielm: Xćia Kanclerza Wielkiego W. X. Lit: naznaczony akceptuie, na Konstytucye, ktoreby nieczytane in publico miały być ingrossowane, per omnia manifestuie się. KonstLubLit 129.
▲
koło partykularne (
sz. zm.):