W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 22.06.2023
KOMPUT rzecz. m
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVIII w.), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. komput; D. komputu; B. uż. nżyw. komput; Ms. kompucie; ~ lm D. komputów
Etymologia: <łac. computus 'rachunek'>
Znaczenia:
1. »zbiór, liczba«: Summa Summaru[m] wszytkich Psow Gonczych Brytanow, Pokurciow Chartow legawych Szczeniąt zniosszy w Komput uczyni [...] 145. ArchRadziw 1638 383, 3. Nie cisnąłem się w kathalog pieszczonych Adonidesow ale konkurowałęm w komput pracowitych Denatorow [zam. Dentatorum - od M. Curius Dentatus]. PasPam 147. MSCia Pani iezeli niemasz kompletu Sług sobie potrzebnych a ia w kompucie zyczliwych zmiescić się mogę [...] racz się rekolligować. PasPam 223. Bo czyjże dowcip chwały Matki boskiej zgadnie? Prędzej komput atomów pojmiesz w rannym Febie, Niż chwały Jej, które są na ziemi, na niebie. KochOgrTur 97. Do Czytelnika [...] Wykopiował z Regestrow Cesarskich dostáteczny Komput Prowincyi y Vrzędow, zinwentował publiczne Dochody, popisał Woyska, y poczty náwet, iaki kto powinien stáwić, poterminował. RicWielJMon 11 nlb..
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: komput kościelny: Komput kośćielny. Ars disponendi Calendaris Ecclesiastici ad cursum solis et lunae [...] v. Ráchunék [...]. Kn 295. komput kościelny. [...] comput Eclésiastique; [...]. T III 596.
2.wojsk. »poczet wojska«: Do [...] komputu należała arkabuzeryja jm. pana Marcyana Ścibora Chełmskiego podstolego województwa sendomierskiego, pułkownika J. K. M. AktaKrak III 452. 4to. ratione zwinienia Tatarów że na kompanią idą, i aby komput wojska nie ginął, do sejmu się odkłada. ZawiszaPam 197. KOMPVT Regimentow Szwedzkich, Pieszych y Konnych, pod kommendą I. Mść Páná Generalá Levenhauftá będących. EksprBat 2v. Pretensyje wszytkie wojskowe dawniejszych komputów o zasługi stare [...] na trybunałach radomskim pośledniejszym i komisyi łuckiej likwidowane oraz przez repartycyje asygnowane a dotąd [...] nie wypłacone [...] aby [...] akomodowane i uspokojone semel pro semper I. K. M., p. m. m., urgentissime instare raczy. InsOtwRzecz 259-260. Biskup sam Wilenski [...] Komput Woyska Litewskiego augmentował i umnieyszał Kiedy chciał Hetman Litewski. OtwFDzieje 41-42.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: w kompucie wojska zostawać »być w składzie stałego wojska, pobierającego żołd«: Czuiąc się bydz Zołnierzęm in Servito [w służbie] Rzpty y w kompucie woyska zostawaiącym Nie bardzo mi nalezało wywodzić się IoMSCi Panu Pułkownikowi iako do tych rzeczy mniey nalezącemu z kąd y do kąd idę. PasPam 155.
Przenośnie: Tys Rotmistrzem, cnoty są twoia kompania Nigdy Sława skomputu takiego niemi[j]a Tak sforną kompanią kędykolwiek czuie Tam się bawi tam miszka tam poruczniku[ie]. PasPam 275.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: SPas, MBM