W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 06.10.2025
KOMUNISTA rzecz. m
Słowniki:
L (XVIII w.), SWil, SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1754-1770
Formy: lp M. komunista; ~ lm M. uż. osob. komunistowie
Etymologia: <łac. communis 'wspólny'>
Znaczenia:
relig. »członek zgromadzenia zakonnego założonego pod nazwą "Zgromadzenie Księży Świeckich" w 1640 roku, bartolomita, bartoszek«: Ksiądz Giżycki wziął z sobą jmć pana Wacława do Brzeżan, gdzie poszczwany psem od swego swywolnego kondyscypuła, spadł z schodów z trzeciego piętra na posadzkę ceglaną i był za umarłego rozumiany, ale gdy księża komunistowie przed obrazem Najświętszej Panny Salve Regina, prosząc o zdrowie dla brata mego, śpiewali, brat mój bez żadnego kalectwa i słabości zdrowym został. MatDiar 37. Gdy zaś [ojciec] Jelną trzymał pod Kamieńcem Lit., był naówczas w tymże Kamieńcu proboszczem parafialnym ksiądz Grzegorz Giżycki, komunista, wielkiej człek pobożności. MatDiar 399.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
KOMUNISTOWIE mos blp
Formy: lm M. komunistowie; D. komunistów
Znaczenia:
»męskie zgromadzenie zakonne założone przez ks. Bartłomieja Hozhauzera pod nazwą "Zgromadzenie Księży Świeckich" w 1640 roku w Salzburgu, bartolomici, bartoszkowie; także kolegium tego zgromadzenia albo kościół przy nim«: KATALOG KANONIKOW REGULARNYCH KONGREGACYI XIĘŻY y KLERYKOW REGULARNYCH, ZAKONNIKOW, PUSTELNIKOW, KAWALEROW, PANIEN ZAKONNYCH, KAWALEREK, etc. [...] Kommunistowie Klerycy 1640. Videatur w Części I. fol: 682. ChmielAteny II 767-771. Wtym samym Woiewodztwie iest WĄGROW Miasteczko, gdzie u Xięży Kommunistow, vulgo Bartoszkow w Zakrystyi iest Zwierciadło sławne, o ktorym iest tradycya, że własnie w nim sztuki Czarnoksięskie czynił Twardowski [...]. ChmielAteny IV 334. W rok po urodzeniu moim byłem śmiertelnie chory i już cale zdesperpwany, lecz gdy wyżej wyrażony ksiądz Giżycki i ksiądz Gass, praeses komunistów, przyjechali do Jelnej i modlitwę nade mną uczynili, a do tego matka moja dobrodzika ofiarowała mię, jeżeli przyjdę do zdrowia, na służbę boską i stan duchowny, tedy za łaską Pana Boga ozdrowiałem. MatDiar 35. Brat mój także, jmć pan pułkownik, gdy szkoły z okazji rewolucji ustały, także ze mną razem był w Szeszowie, a zaś jmć pan Wacław, porucznik, w kleryckich fioletowych sukniach był u komunistów warszawskich. MatDiar 81. Ruda, o którey mowa [czerwonawo wygladająca], znayduie się także w Brodach, wsi należącey do Ichmć XX. Kommunistów Kieleckich [...]. OsińOpis 35.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

Patrz bartoszek I.
Autorki: DA, MBM