Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. krajopis; ~ lm M. uż. osob. krajopisowie; D. krajopisów; C. krajopisom; Ms. krajopisach

Znaczenia:

1. »ten, kto opisuje jakiś kraj, obszar, okolicę; geograf«: Ewropá/ Kray świátá/ trzéci po stáremu/ ábo czwarty wédług nowych kráiopisow/ krześciánski wszysték. Europa. Kn 171. Kráiopis/ Chorographus [...] Mundum describens. Kn 314. Mapá kráiopisow/ tablicá/ płáchtá [...] Tabula geographica [...] Tabula chorographica [...] tabula cosmographica. Kn 389. Milá Włoska/ i miérnikow/ ziemiopisow/ ábo kráiopisow. Milliare, is. n. milliaru[m], n. Kn 411. Mapa/kraiopisow tablicá/ Tabula cosmographica, pictura mundi. SzyrDict 164. GEOGRAPHE, subst. m. [...] Qui terram describit. Qui de situ terrae scribit. Gegraphus, masc. [...] KRAIOPIS co się zna o opisaniu y położeniu Kraiow. DanKolaDyk II, 85. Gdzieby zaś te pola Elizeyskie były, pisarze dawni niezgadzaią się. Diodorus Sykulski twierdzi, iż są niedaleko od Memphis miasta, które wielu dzisieyszym Kairem nazywa. Hesiodus te pola kładnie na wyspach Oceanu. Dioniziusz kraiopis daie im mieysce na wyspie białym morza czarnego. BohFLesRozmowa 5. Krajopis, ein Chorographus BierSłowa 43. Mappa Krajopisow, eine Land Charte. BierSłowa 59. Kraiopis. Kraiopisarz. Landbeschreiber. Geographus. Géographe, qui sait la Géographie; un topographe. T III 634. Na pograniczu Chin ku zachodowi, znayduie się kray obszerny Thibetu, który Kraiopisowie niektorzy nazywaią Bergusola. ChesMinFilozof 5. O DZIALE ZIEMI Przez miary Kraiopisom zwyczayne. Ktorych miar Kraiopisowie używaią? Miary Kraiopisarskie też same niemal są, ktorych nauka używa miernicza. W nayczęstszym iednak u Kraiopisow używaniu są gradus y mile. WyrwGeog 77. [...] w szczegulnosci mówiąc o Syryi, wielu Pisarzów o niey mówią, i są miane ich książki za rzetelne i szczére, ci iednak mylą się w wielu rzeczach, i wciągaią w ten sam błąd i innych wielu. Takiego pospolicie rodzaiu są nie tylko dawne ale i nayswieższe Kraiopisów, Podróżopisów, Słownikopisów, dzieła pełne snów, baiek i kłamstw niezlicżonych, o cudach i taiemnicach przyrodzenia, o ludziach podziemnych, morskich [...]. WłodekNauki 116. Krájopis/ Geographus, Chorographus, i, g. m. der Landschafft beschreiber. DasHünDict Zz ij.

2. »tekst poświęcony opisowi geograficznemu«: Polacy chcąc się Panu swoiemu przypodobać, tak się do łaciny rzucili, iż wkrótce do tego przyszło, że ięzyk łaciński stał się prawie powszechnym w Polszcze. Ztąd znayduiemy w wielu Historyach y Kraiopisach Cudzoziemskich, to mniemanie, że Polacy ięzyka łacińskiego wszyscy, iakby własnego Oyczystego zażywaią. BohFLesRozmowa 18.