W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 18.06.2025
KUPKA rzecz. ż
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. kupka; B. kupkę; N. kupką; Ms. kupce; ~ lm M. kupki; D. kupek; B. kupki; N. kupkami; Ms. kupkach
Znaczenia:
1. »mała kupa - wiele rzeczy leżących jedna na drugiej albo coś sypkiego (ziemia, piach) zgromadzonego w jednym miejscu w formie górki; sterta, stos «: Krolik/ [...] przekopuje ziemię; jáko y Kret/ [...] ktory kupki (gromadki) czyni. KomDobrOrb 69. Zbierz wszystkie [tabliczki] ná kupki po piąci albo po sześci. Przyłoż ie czym żeby rowne zostawały, á nie paczyły się. SekrWyj 62. Potrząsnąwszy zmieszáy wszystek krokos dobrze. Potym go do kupy zmieszány zágárniy. Niech ták trochę náprzykłád z kwádrans/ ná kupce poleży/ że go potász przeymie choć nieco poczernieie. SekrWyj 193. Ná kártę białą násyp kilka kupek prochu. BystrzInfArtyl O3. Kupka. 1) Håuflein. [...] 1) petit tas; petit monceau. [...] § 1) kupka pieniędzy, pereł. [...]. T III 685. Niektórzy, mowi on, za rodowite żelazo biorą rudy małe kawałki, ośm albo sześć bokow maiące, takie kawałki znayduią się albo poiedynczo, albo w kupkach różnie zgromadzonych, i podobne są do pyritow czyli właściwey rudy siarki, maiącey różne figury, w którey siarka wraz z żelazem znayduie się. CourtBuchuOsińNauka 8. Ruda gnieździsta kolor po wierzchu żółtawy, w śrzodku stalowy maiąca, łupiąca się w złuszczkę, albo konchy. Dobywaią iey w sążniu piątym, albo czwartym pod Sendowem w Powiecie Opoczyńskim. Kamienia nad nią nie masz; w kupkach, czyli gniazdach a nie warsztami znayduie się; zwierzchnia iest drobna, denna bywa w sztukach większych; okrywa ią ciąglica tłusta. OsińOpis 39.
2. »skupisko roślin, zwłaszcza trawy; kępka«: Kupká. Torus hebae [...] Torus graminis [...] Kupká trawy/ wyniosła/ wyniosła trawá/ darn. Kn 336. Kupka. [...] 2) Půschlein. [...] 2) petit toufe, petit buisson d'une herbe. § [...] 2) to ziele kupkami roście; kupka trawy tu stoi. T III 685. Potym okopuie się ziemia około każdey kupki dla uformatowania koło nich wału na geometryczną stopę grubego; w krotce potym nakrywa się cała owa kupka ziemię na kształt kopuły, tak a żeby wiersch tey ziemi na owey kupie nie był grubszy nad puł stopy Geometryczney. RieuleGosp 199.
3. »mała grupa ludzi lub zwierząt«: małą kupką swoich Pan názywa co zá nim idą/ względem tych ktorzy idą zá światem/ czartem/ y pożądliwościámi ciáłá swoiego. StarKaz 381. Król wziąwszy perspektywę, a rekognoskują tureckie wojsko mówi do porucznika: „Widzisz, Waszeć, tę kupkę, Panie poruczniku?" Porucznik mówi: „Widzę, Mości Królu!" Król do niego mówi: „O toż to, tam sam Wezyr stoi!" DyakDiar 60.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
KUPKI nmos blp
Formy: lm M. kupki; B. kupki
Znaczenia:
karc. »dawna gra w karty«: Pánowie co wołáli kart/ grę obieráią/ Jedni w Mąkę/ drudzy się w Zelándá zmawiáią: Ci záś w iednę trzydzieśći/ á owi w Prymirę/ Rozmáitą y chudzi tną Pácholcy birę. W kupki/ w kozer y w Szfánclá: á ktoraś tám duszá Wywabia w zákrytego/ z każką śmiáłą Ruszá. MorszHRoz C2v. kupki. das Håufeln/ ein Karten-Spiel. forte de jeu decartes qu'on met en plusieurs tas ou coupes, où la plus haute de dessous gagne le jeu. T III 685. grać w kupki. Håufeln. jouër a qui aura le dessous. T III 685.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

KUPKAMI
w funkcji przysłówka
Formy: kupkami
Znaczenia:
»o drobnych roślinach, trawie: w kępach«: Kępiasto, adv. kupkami. T III 547.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WG