Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »żeglować, zwłaszcza w taki sposób, że statek często zmienia kurs«: [Szyper] Jeszczeby labirował i po głębi pływał, Ale żaglów i masztów wszytkich popozbywał [...]. ArKochOrlCz II 99. Szyper wątpi i już w niem nadzieja ustaje, A strach roście, już się w moc wszytek wiatrom daje I między gniewliwemi tam i sam wodami Labiruje i bieży nizkiemi żaglami. ArKochOrlCz III 72. A ja z mym rytmem, którym zbierał w trwodze Po rozmaitej lawirując drodze, Tobie się kłaniam, k Tobie maszty chylę, Przyjmże je mile! BorzNaw 31. Wszytko mi się zda, że nie z poślubioną W tę drogę z nami lawirujesz żoną. BorzNaw 179. Owe tez dwa nasze [okręty] cofnęły się nazad wport apotym lawiruią czekaiąc że tamte nad idą. PasPam 68v. Przypadną [okręty] Srogięm impetem dadzą ognia do Siebie zobuch Stron [...] od rzucą się zaraz od Siebie naymniey nadziesięć Staian y poczęli lawirowac et interim [a tymczasem] Armatę nabiiać. PasPam 68v. Lawiruię 1) laviren [...] abatre, boulinger, chicaner le vent, louvoïer, bordéger [...]. T III 721.

◼ Przenośnie: ◼ W teyże iey Łodźi w ktorey świeckie pływa morze, W tym ćiele, láwirowáć każą [duszy] po ieźiorze. PotPocz 89.

2.przen. »chodzić krętymi drogami«: Tymi czasy wydrzeć, ukrzywdzić, gromadnie najechać, objeść i na raz strawić szlachcica, z prawa i z tego, co się oczom podoba, wyzuć, od komina do komina lawirować, ubogi dom obramować, porządek i obyczaje [otaksować] jest pańskiej rozrywki i dywersyi modna nad zamiar manijera. MałpaCzłow 193. Pójdźmyż za dalszymi trochę latami, aż owo onegdajsze dziecko [...] wakacyje sobie ustawicznie wymyśla, zdrowi[a] i butów defektami, ukradkami i dalekimi od szkoły manowcami narabia i lawiruje, koszt rodzicielski marnuje i zawodzi. MałpaCzłow 214.

LEWIRUJĄCY, LAWIRUJĄCY
im. przym. czyn.

Formy: lp M. m lawirujący // lewirujący; lm M. nmos lawirujące; C. lawirującym

Znaczenia:

»taki, który żegluje«: Nie z taką rádośćią lawiruiący po szerokim i burzliwym Oceanie okręt do bespiecznego przystępuie portu [...] z iáką rádośćią i weselem wielka tá Rzeczyp; Nawa, za sterem I.K.M. [...] do brzegu zawiia. PisMów II 121. Flotille ná Wiśle lawiruiące pod Chorągwiami, z 15. galerow złożone, in applausu Festynu tego ordynowane hucznym [...] z armat bićiem [...] odgłos czyniły podczas obiadu [...]. GazPol 1.

◼ Przenośnie: ◼ BONAE AVES [...] Tákie są JASTRZĄB, álbo RAROS, KOGUT pieiący, SOKOŁ, DZIĘCIOŁ ná południe álbo ná pułnoc lewiruiący, WRONY álbo GAWRONY z lewego boku nádlatuiący. ChmielAteny1755 I 521.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

LAWIRUJĄCY
w funkcji rzeczownika

Formy:

Znaczenia:

»ten, kto żegluje«: Pospolita Lawirującym pomorzu alternata. MikSil 133.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]