ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 26.04.2016
*LEŚNY, *LEŚNI przym.
Warianty fonetyczne: *LEŚNY || *LEŚNI, *LESTNY
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp B. ż leśną; lm M. nmos leśne; leśnie; D. leśnych; B. nmos lestne
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bestia leśna (sz. zm.): Beśpieczniey widzę bestiy leśnych pieczy/ A niż obłudzie ufáć się człowieczy. TwarSDaf 102. Wszytkie ptástwá powietrzne ták się zgromádzą do kupy/ iáko y ryby/ y bestyie leśne. StarKaz II, 604-605. Onocentauras […] nic więcey nie znaczy, tylko leśną bestyą. NiesKor II II, 367. ▲ [Bydlątko] leśne: Z inszych bydlątek domowych/ iáko też y leśnych/ iako y z Báránow/ Kozłow/ Cielcow/ Krow: Kurow/ Páwiow/ Zorawiow Wielbłądow/ Niedźwiedzi Wilkow/ Liszek/ Zubrow/ z Bykow ? Koni dzikich/ mięso przez słábość ciepła przyrodzonego zdrowiu ludzkiemu nie służy. HercBan 31.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: leśna barć: Ktoby pszczoły darł, lub w Szlacheckim domu lub w chłopskim; w ulach lub w leśnych barciach […] taki jako złodziey karany być ma. ArtWoj 196. ▲ gruszka leśna: Gruszká léśna/ Pyraster [...] Pyrus siluestris. [...] Achras [...]. dicitur & de arbore, & de fructu. Kn 214. Nie rozumieią się zaś per Locustas ráki morskie, od Puszczy S. JANA dalekie y w Xięgach Levitici cap: 11. zakázane; ani się rozumieią gruszki leśne według Bezy mniemania, ani wierzchołki ktoregoś drzewá według suppozycyi Eutymiusza, lecz merè Szaráńcza znáczy się, ktorą żył ten Márszałek CHRYSTUSOW: Przez Mel sylvestre znáczy się práwdźiwy miod, w skałách, iak w ulach przez Pszczoły leśne nánoszony według SS. Hieronyma, y Teofilakta. ChmielAteny II 575. Jeśli Wino ma wsobie wodę, tym docieczesz sposobem, wrzuć gruszkę leśną rozkroioną, ieśli pływa po wierzchu, Wino iest same przez się, purum vinum; ieśli utonie, znak iest roztworzonego wodą. ChmielAteny III 487. ▲ groch leśny: Groch leśny/ vide Gołębi groch. Kn 209. ▲ [Bydlę] leśne: Z inszych bydląt tak domowych/ iáko też y leśnych/ iáko z Báránow/ Kozłow/ Cielcow/ Krow: Kurow/ Páwiow/ Zorawiow: Wielbłądow/ Niedźwiedzi Wilkow/ Liszek/ Zubrow/ z Bykow/ koni dzikich/ mieso przez słábość ciepłá przyrodzonego/ zdrowiu ludzkiemu nie służy. HercBan 31. ▲ leśne bydło: Iák dym zniknął: ták on cień leśnego bydłá Y gádzin [straszydeł czarta]. DamKuligKról 279. ▲ chłop leśny: Las na Ciepielewie wszytek od tej zastawy wolny sobie jmp. stolnik i od używania tych pp. małżonków zostawuje i chłopa tamże w Ciepielewie leśnego, który ma tego lasu pilnować. InwKal I I, 84. ▲ bot. bez leśny »rosnący w lasach krzew o czerwonych jagodach; Sambucus racemosa«: BEz w drzewo wyrasta: Ieden pospolity/ który przy płotách/ przy párkánách roście. Drugi czarny/ ábo leśny/ ábo czérwony. Iest trzeci wodny/ Káliná. SyrZiel 1504. ▲ bot. bez leśny czerwony »rosnący w lasach krzew o czerwonych jagodach; Sambucus racemosa«: Béz/ drzewko/ Sambucus [...] Béz léśny gronisty czerwony/ [...] Ardum [...] miserrimum atque infelix lignum Sambucum vocat [...]. Kn 21. Bez [...] bez leśny gronisty czerwony, (sambucus montana) wilderWald-, Berg, oderhirschholder. sureau de montagne. T III 35. ▲ granatowe iabłko leśne: Granatowy [...] 2) granatowe iabłko leśne. wilder Granat-Apfel. un balauste [...]. T III 415. ▲ bot. leśny opich: Drugi Jáskier iest wielki ábo kosmáty/ ktory leśnym Opichem zowiemy. SyrZiel 874. ▲ bot. zwiesionosek leśny »rodzaj szałwii«: ZWiéśinosek dwoy znáduiemy: Siany ábo orogdny [!] ieden. Drugi płonny ábo [zwiesinosek] leśni/ ktory też Szałwią czarną zowią. SyrZiel 765. Drugi [zwiesinosek] Leśny ábo płonny/ ktory też czarną Szałwią zowiemy/ dla listku ćiemnoźielonego/ Szałwiey podobnego. SyrZiel 765. ▲ młynarz leśny: Młyn Leśny. Do tego młyna odzywa się Wojciech młynarz Leśny, ktory ma prawo pokazać. OpisKról 17.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM