Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »związany z młynem«: OBręczow młynowych - 2 ArchRadziw 1636 51/1. 18 Julii. Jachaliśmy zjadszy obiad mil 3 á St. Martin; tu wyjachawszy na przedmieście z miasta, jachaliśmy podle kanału murowanego który idzie przy drodze na sklepieniu, jest go dobre pół mile, rzeczka porządna, młyn na niej barzo rzecz godna do widzenia artificialny; gospodarzom rzecz pożyteczna przypatrzyć się invencyjej tak młynowej jako i kanałowi. GawarDzien 108.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ koło młynowe (sz. zm.) »gatro, koło wodne służące do przekształcania energii płynącej wody w ruch elementów młyna«: W długośći wozá niech Stelmách vgada kołom wozowym przednim, áby w kierowániu wozá nie záchodźiły ná koło Młynowe D. SolArch 91. Podatek Młynowych koł pozwala na wypłacenie długu Brandeburskiego, Trybunał Skarbowy cum suis clausulis et Paragraphis w Grodnie pod Dyrekcyą Wielm: Xćia Kanclerza Wielkiego W. X. Lit: naznaczony akceptuie, na Konstytucye, ktoreby nieczytane in publico miały być ingrossowane, per omnia manifestuie się. KonstLubLit 129. ▲ kamienie młynowe »ułożone na sobie kamienie w kształcie płaskiego walca, między którymi zachodzi mielenie ziarna«: Kamienie Młynowe ObwieszczWyb 6. ▲ wymiar młynowy »opłata oddawana młynarzowi za zmielenie zboża lub właścicielowi ziemskiemu przez młynarza«: Wymiar młynowy, mahl Metze BierSłowa 320.

2. »związany z podatkiem pobieranym od właścicieli młyna«: 17. Stosując się do konstytucyej anni Domini 1670, która na fortyfikacyę miasta Krosna z prowentu starostwa krosińskiego zł. tysiąc ordynowała deklarujemy, aby IMć p. Jerzy Niwiński zł. siedmset piętnaście, z prowentu młynowego przy sobie zostającego, evincendo IMciów pp. exules dzierzawców starostwa krosińskiego także IMć p. Jerzy Godlewski chorąży czernichowski sto trzydzieście i pięć [...] i rachunek dostateczny sumy pomienionej uczyniwszy oddać powinni. LaudaWisz21 1671 575. IMciom pp. exaktorom młynowym od koła po dwa złote, IMciom pp. exaktorom groszowego naznaczoną rekompenzę powinniśmy obmyśleć da Bóg na przyszłym sejmiku. LaudaHal25 1710 130.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ podatek młynowy »podatek pobierany od właściciela młyna«: Desiderium zaś WW. IMć pp. Maurycego Kurdwanowskiego, miecznika ziemi halickiej i IMci p. Stanisława Jastrzębskiego, wojskiego ziemi halickiej w tem, jako toż deklarowaliśmy z podatku młynowego IMć pp. tudzież i na chorągwie onych obmyśleć satysfakcyą, tako też i na przyszłym sejmiku deputackim skutek swój wziąć ma. LaudaHal25 1706 76. Te záś Chorągwie, które przed tym postánowieniem pokáżą się bydź záćiągnione, [...] zá zwinione deklaruiemy, insuper ad liquidationem punktuálney zápłaty, utrzymánemu, y Aukcyonálnemu Woysku W. X. L. Trybunał Skárbowy, Konstytucyą Seymu Lubelskiego determinowány, y opisany, w Wilnie dniá trzećiego Marcá w Roku da BOG przyszłym tysiącznym śiedmśiątnym osmym reassumuiemy, y náznáczamy; ktory według dáwnych zwyczáiow, y Konstytucyi solitâ Praxi odpráwowáć się ma oráz juxta obloquentiam Dekretow, in antecessum zászłych, iáko to czterech złotych, Seymem Lubelskim, y Rádą Grodźińską uchwalonych, Podátku Młynowego, Czopowego, y Szelężnego, Cełł oboygá [...] rigidissimè requiretur. ArtZjazd D. A że jeszcze należy wybieranie podatków szelężnego i młynowego przez konstytucyą uchwalonych, zaczem do wybierania onych w ziemi naszej i powiatach do niej należących jako to szelężnego uprosiliśmy za exaktorów IMciów pp. Jana Ostrowskiego i IMci p. Andrzeja Tyszkowskiego, stolnika witebskiego [...]. LaudaHal25 1710 123. 13. A gdy dotąd IMć terrigenae nasi niektórzy są renitentes in exolutione podatku młynowego, na walnej radzie warszawskiej in eliberationem Elbląga uchwalonego, tak dalece, że in maxima parte ad aerarium nie jest wniesiony i niema w czem pro imminenti commissione IMć p. exaktor comparere, tedy stosując się ad mentem legum regni, a osobliwie sancitorum rady warszawskiej, praesenti laudo unanimiter postanawiamy, aby IMć renitentes cum poena quatuordecem marcarum Polonicalium do rąk IMci p. exaktora Jakuba Nasirowskiego, stolnika halickiego oddawali, dla czego i executionem militarem super bonis renitentium pozwalamy. LaudaHal25 1711 151. Ratione zastawy territorii Elbingensis i klejnotów R.P. u dworu berlińskiego inibunt modos et media ichm. panowie posłowie do windykacyi tego cum tota R.P. i podatek młynowy, gdzie się obrócił, urgebunt. AktaPoznZwierz I 922.

MŁYNOWE n
w funkcji rzeczownika

Formy: lp M. młynowe; D. młynowego; B. młynowe

Znaczenia:

»podatek pobierany od właściciela młyna«: Nád tę Intratę zwykłą/ iżby rosł ustáwicznie Skarb R.P. chciałbym Ia/ żeby ustáwiczny był Pobor; ále ták máły/ żeby nikomu cięśzki niebył/ choć po kilká groszy z łąnu[!]/ tákże y Czopowe máłe/ Młynowe/ Cłá wodne/ y ine[!]: Więc od rzemieśnikow/ kupcow/ Zydow/ Tátárow/ Ormiánow/ Włádykow/ Popow/ Bojar; Owá od wszelákiego Stánu człowieká/ podług mądrego y łáskáwego wynálasku. GórnDroga F4v-G. Woiewodztwo Wileńskie Seymik Relationis pro die 26. Augusti determinuie, cum optione czyli to Pospol: ruszenia do Boku Krola J. Mći na impreźie woienney na ten czas zostaiącego, czyli podatkowania zá zgodą wszech Stanow, po złotych 4. z Dymu nemine excepto według poślednieyszey abjuraty, Anni 1690. pro hac sola vice, na Rok ieden biorąc do Braći resolutionem, iako Czopowe Szelężne, Pogłowne Zydowskie, sowite pozwala Młynowe na rekuperacyą Elbląga, y Kleynotow oppignorowánych, u Xiążęćia J. Mći Kurfistrza Brandeburskiego, á Repub: biorąc, y to do Braći przyimuie. KonstLubLit 123-124. Młynowe, secundum tenorem Constitutionis zgadza się. KonstLubLit 127. Contributionem Młynowego na wypłacenie długu za Elbląg winnego na Rok ieden, et pro hac sola vice, przyimuie in reliquis sequitur uniformem assensum całey Rzpltey. KonstLubLit 129. 5. Młynowe per legem publicam naznaczone od każdego kamienia z kołem po bitemu talerowi, similiter od foluszów, demni i wiatraków, a to na eliberacyą Elbląga, agnoscimus i do wybierania onego zewsząd, oprócz dóbr JW. IMci p. wojewody kijowskiego, tudzież do lustrowania IMć pp. Jana Kurdwanowskiego i Jana Kroguleckiego, wojskiego czerwonogrodzkiego obraliśmy [...]. LaudaHal25 1703 66. 4. Niemniejsza kwerymonia IMciów pp. egzaktorów młynowego, że jest wydana assygnacya od tegoż IMci p. pisarza do IMciów, z których IMciów wyrozumiała ziemia nasza z justyfikacyi, że przy IMciach bardzo mała kwota, ponieważ z dóbr wszystkich IMć pp. Potockich i inszych IMciów absolute nic ze młynów nie wniesiono [...]. LaudaHal25 1706 77. 5to. Eliberacyja territorium elbląskiego i zastawy R.P. jako jest bardzo potrzebna, tak gdy uchwalone na sejmie lubelskim ad eum finem młynowe, po jednych województwach nie jest wybrane, po drugich zaś, chociaż wydane, ad alios usus publicos obrócone, J.K.M. p.n.m. rem hanc summe necessaria, aby jako najprędzej do skutku przyść mogła, usilnie rekomenduje. AktaPoznZwierz I 669. Tudzież tymże uniwersałem znosząc wszystkie zaległe hiberny, które w województwach naszych ab anno 1704 [...] aż do roku teraźniejszego contra expressam mentem Rady od deputatów chorągwi za asygnacyjami j.o. jm. pana krakowskiego wzięte, aby województwom rekompensowane były, tudzież krzywd wszelkich poczynionych od różnych dywizyj, którzy nie tylko różnemi impozycyjami wymyślnych podatków, ale i przyniesieniem powietrza w województwa nasze, które niezliczonemi tysiącami, także wybranego młynowego, sejmem lubelskim naznaczonego, a przez ludzi spod komendy jm. pana Jakuba Zygmunta Rybińskiego łowczego koronnego wyegzekwowanego, dywizyja niejakiego pana Jagielskiego, spod komendy jm. pana Garbowieckiego nie tylko że szlachtę po dworach rabowali, ale i miasto stołeczne Poznań, niedawno od Szwedów uwolnione, natenczas swawolnie atakowali. AktaPoznZwierz I 674. Ta species podatkowánia, zawiera w sobie omnia genera podatkow, gdyź cokolwiek natura y gospodárska industrya producit, contribueret by ad aerarium publicum, y ták miásto pogłownego, podymnego, łánowego, Rogowego od bydła, młynowego; ten ieden modus contribuendi wszystko to complectitur w sobie. LeszczStGłos 130. Nie zawadzi przypomnieć niektore insze iuź nieraz proponowane sposoby, iako Monopolia Tabaczne y Papierne, ktore w inszych Kraiach znaczną czynią importancyą; tudziesz Młynowe, do ktorego Rzplta udawała się nie dawno, talar czyli dwa od koła, według roznośći Młynow. PoniatSList C.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]