W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2024
MACHAON rzecz. m
Słowniki:
SWil ('gatunek motyla') notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SW, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1633
Formy: lp M. Machaon; B. uż. żyw. Machaona; N. Machaonem; ~ lm D. machaonów; C. machaonom
Znaczenia:
1.mit. nazwa osobowa »w mitologii greckiej: medyk, chirurg, uczestniczył w wyprawie trojańskiej, podczas której wsławił się swoimi umiejętnościami lekarskimi«: Był tu starzec peoński, Melampus z Chironem, i wielka nadto tłuszcza oraz z Machaonem, Pedaliryjusz także, Filirydes z nimi i drudzy, którzy sławni naukami swymi. HugLacPrag 36. Hippokrates ták daskonały Medyk, że mu Statuę wystawiono z Inscripcyą: DEO vitae Machaon Brat Polidariusza, Synowie Eskulapiusza, Paeon też był Lekarz Plutona ranionego, Machaon, [...] Hippkrates, Cornelius, Celsus, Hermogenes, Galenus, Dioscorus, Averròès dictus Stimulus Medicorum. ChmielAteny1755 I 977. To przynaymniey iest zdanie Platona sądzącego z powodu niektorych lekarstw użytych y approbowanych przez Podalira y Machaone [sic!] przy oblężeniu Troi, że rozliczne choroby, ktore z tych pochodzić miały lekarstw; wtedy między ludźmi nie były znaiome. RousseauPocz 17 [16]. Nie myślę ia tu pochwały Chirurgii z iéy dawności wywodzić, ani też wyszukiwać, czy Medycyna iest dawnieyszą od Chirurgii, czy obydwie równie odległą szczycą się Starożytnością, ani tego, czy ESKULAPIUSZ, PODALIRIUSZ, I MACHAON samą tylko bawili się Chirurgią, czyli też leczeniem wewnętrznych zatrudniali się chorób; czyli pierwsi Ludzie pierwéy zewnętrznym niż wewnętrznym podlegali uszkodzeniom? CzerwiakDyser 11.
2.przen. »lekarz, medyk«: Więc jako kompleksyjej znakiem zepsowanej zgraja ta Machaonów, tak zaś znicowanej prawdy język, która gdzie kontrowersyj siła, trudno żeby kandoru swego nie zgubiła. TwarSLegK 114. Tym czasem, jáko nie ná Swiećie, W swojey mierze, y zwykłe ludzkiego śię plećie Alternatá żywotá, kogo ta czekáłá Vroczystość koronná, gorąca porwáłá Nagle febrá, y zátym ktora tylko stałá Oyczyzná już nádźieją, cięszko nią záchwiáłá. O ktorym Mácháonom w tákiey pilney dobie Ktorey spáść y Wenerzę nieżyczełá sobie? Z niebieskimi Dyktamy, żeby go co pręcy Zleczyć mogła? Nigdy táką prozbą swą goręcy Bogow fátygowáła, y wzdycháłá ćięży Jáko tedy, że y tym ná koniec zwyćięży Ich ferworem, pierwsze mu vprośiwszy zdrowie. TwarSWład 199.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: ER