Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp D. majestatu; C. majestatowi; B. uż. nżyw. majestat; Ms. majestacie; ~ lm M. uż. nosob. majestaty; D. majestatów

Etymologia: <łac. maiestas, maiestatis>

Znaczenia:

1. »osoba króla, panujący władca; dostojeństwo osoby panującego; władza, tytuł monarchy«: Rzeczpospolita y Maiestaty iaki z nich maią Emolument: Ato taki Seymy y Seymiki zatrudniać interessami prywatnemi. PasPam 133. Wroccie na wieki niezmazaną Maiestatowi y całemu Narodowi konfuzyią. PasPam 139v. Zabierasz się do tych ktorzy są zyczliwi Maiestatowi y Oyczyznie. PasPam 142. Rachuię się sąm z Sobą co mi do Maiestatu WK MSCi P. M. Młgo. taką sprawiło promocyią. PasPam 147v. Patrz [...] Doczegoś Oyczyznę y Maiestat Przyprowadził. PasPam 192v. Umyslił IkMSC z Szczerego Chrzescianskiego Serca wszystkie Przeciwko Maiestatowi Swemu do dnia dzisieyszego urazy odpuscić. PasPam 208. O To Upraszam Pokornie Maiestatu. Waszey KMSCi Pana Mego Młego. PasPam 240v. Z fleksją łacińską: Deprecor primum [przepraszam najpierw] Pana mego Młego Majestatem że mi privato [prostakowi] przychodzi Panskie [...] turbować. PasPam 284.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ najaśniejszy majestat: A teraz niepoczuwaiąc się bydz zdraycą Naiasnieyszego Maiestatu y Oyczyzny [...] W MM pana samego o tę proszę promocyią. PasPam 142v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ majestat boski, święty majestat »Bóg, osoba Boga«: Ociec pisał do mnie ze bym szedł smiele Obiecuiąc gorąco do Maiestatu Boskiego supplikować. PasPam 53v. Oddawszy się tedy Boskiey y Iego Nayswiętszey Matki protekcyiey kozdy swoie zosobna iego S. Maiestatowi poszlubiwszy wota [...] stanęlismy iuz osobno od konnych. PasPam 57v. Za Nayswiętszy Maiestat y Matki iego wylana kropla krwie bynaycięszsze wszystkie obmyie grzechy. PasPam 58. Smierc nieporwie się na tego, kogo Bog w Swoiey konserwuie Protekcyiey, do dalszey Maiestatu Boskiego swego y Oyczyzny usługi. PasPam 206v.

2. »tron królewski«: Po tym prowádzoná iest [Królowa] ná wysoki Máiestat/ ktory o bok wielkiego Ołtarzá postáwiony był [...]. JudCerem B. Samego [aktora] co siedział in Persona [jako osoba] krola postrzelono na ostatek nałeb y z Maiestatu z padł Pod Theatrum . PasPam 189v. Wielkiey tedy Nowaliey doczekał się Krakow trzech razęm krolow Polskich inter menia [w murach] przyimowac dwoch simul et Semel [razem i obok] naiednym katafalku trzeciego widzieć na Maiestacie. PasPam 247v. Królowa Francuzka z domu Leszczyńska, Stanisława Leszczyńskiego Króla córka, a Ludwika XV, Króla Francuzkiego, ślubna żona, szczęśliwie rozwiązana, za łaską Bożą powiła w miesiącu wrześniu syna pierworodnego, któremu na chrzcie dano imię Jan z Dukli Ludwik XVI, sukcessor i prawy następca majestatu królestwa Francuzkiego. KronZakBarącz 188.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ Święty Majestat: Zaczynamy Szczęsliwie aze [!] Bog po Błogosławi o co dnia dzisieyszego cum toto Clero [z całym duchowieństwem] iego Świętego Prosiłęm Maiestatu. PasPam 232. ▲ majestat boski: ▲ majestat boży: