Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: MASZTALERZ, MASZTALIRZ, MASTALERZ, MASZTELARZ

Słowniki:
nie notują

Formy: lp M. masztalerz // masztalirz // mastalerz; ~ lm M. uż. osob. masztelarze; D. masztalerzów; C. masztalerzom

Etymologia: <czes. ma(r)sztal, z niem. mar(h)stal = stajnia>

Znaczenia:

»starszy stajenny, mający dozór nad stajnią i końmi«: Nád końmi mieszkánia áni ieźdźcom áni másztálerzom być nie máią/ ále słomá y śiáno przednie może się tám chowáć/ zwłaszczá gdźie ábo sklepiona/ ábo spuszczánemi rządnemi tárćicámi położona zwierzchu będźie. DorHip I Fiij. Kawalkator z brodą grecki Jedzie, pod nim koń turecki; Za nim szumne bucefały, Dzielne konie do pochwały, Pod prześcieradłami, w derach Perskich, bogatych kołderach, Wiodą masztelarze grzeczy One kształtne piękne rzeczy; Dla tych stajnia w Pańskim dworze Pod wałem, wielkie podwórze, Bo tu w ziemi nieskończone. JarzGośc 45. Przed ktorym [koniuszym] dwoch Másztálerzow prowádźiło Koniá Tureckiego białego I. M. P. Woiewodźinego [...]. WjazdPar a3v. Tak więc mastalerz. gdy urodziwego Konia na błoniu zgonić usiłuje, Co zbył munsztuka z siebie pienistego, Stąd koło niego i stąd zaskakuje, Koń przerywa bieg i że w ręce jego Sam się chce podać, rzkomo pokazuje, Ale gdy go już dochodząc chce trzymać, Rączo poskoczy i nie da się imać. OdymWŚwiatBar I 823. Wynidzie do Sieni az mu Masztalerz powieda co u koni spał że ci ludzie co byli pierwey znowu przyszli. PasPam 143. Król mówi: „Nie mogę też komu innemu tego podufać" i położył się Król na materacu, a Matczyński siadł sobie przy drzwiach tego namiotku na taboreciku, który woził masztalirz zawsze w trokach, bo po nim, ile corpulentus, na konia wsiadał. DyakDiar 56.