W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 18.06.2024
MYŁKA rzecz. ż
Warianty fonetyczne: MYŁKA, MEŁKA
Słowniki:
SXVI, T, L (myłka, mełka; XVI-XVII), SWil, SW (myłka, mełka), SJP notują
SStp, Kn nie notują
Formy: lp M. myłka // mełka; D. myłki // mełki; C. mełce; B. myłkę; ~ lm M. myłki; D. myłek; B. myłki; N. mełkami
Znaczenia:
»nieumyślny błąd w postępowaniu, pomyłka, nieporozumienie«: A przerzeczeni pp. egzaktorowie z tymi pieniędzmi, ile ich im interim do ręku przydzie, aby się z nich zaraz przerzeczonym ichmciom, którzy te roty usarskie zaciągać mają, zapłata stała, na tenże pomieniony czas pod Sieradz stawić się i spisek tego, kto i jako wiele da, ad acta autentica, zabiegając mełce, dla wiecznej pamiątki cnoty polskiej, per oblatam podać i w tym wszystkim, cokolwiek wezmą, przez słuszny rachunek nam usprawiedliwić się będą powinni, w czym ich fidem et conscientiam obowięzujemy salvo ipsorum solito salario. AktaPozn I/1 340-341. W jednym podwórzu gęsi i łabędzie miano, Te dla jedła, a owe dla uciech chowano. Przyjachał gość: wtym kucharz łabęcia pochwyci, I już tam żywot jego był na słabej nici; Ale łabęć, zginienie blizko siebie czując, Pocznie kwilić, ojców swych zwyczaj zachowując. Zaczym Kucharz, poznawszy myłkę, wnet darował Gardłem łabęcia; lecz zaś gęsi nie folgował: Bo ją upiekszy, podał na pokarm gościowi. VerdBłażSet 15. Jedni prawa zaczęli, drudzy na arendzie Usiedli na kilka lat, wielka mełka będzie, Niektórzy sie dopiero pożenili, Wierę by sie nieradzi rychło odmienili [...]. NędzBied 447-448. Flagi błędne trybuiąc: tak mełkami drogi Zkręćił Daedal/ że y sam ledwie tráfił progi. OvŻebrMet 193 [183]. Lepiey w Zołnierskiey fátydze codźienney, Prowádźić przykro wiek swoy nieodmienny, Lepiey ná wieży zegáru pilnowáć, Trąbić, bez myłki godźiny rachowáć. ZłoteJarzmo 11. Często w tym nocnym cieniu iáko omamiony Widzę go rzkomo, często chętnymi rámiony Wiátr sciskam miásto niego, a te same myłki, Stráchem mię przeráżáią do ostátniey żyłki. CorMorszACyd 158. Jaka była myłka w Ucżniách z Krystusowego słowá złe wyrozumianego. Joh. 21. v. 22. że udawáli jákoby umrzeć niemiał on Ucżeń; ták podobna stáłá śię y tu myłka/ z mowy Páńskiey do S. Piotra niedobrze wyrozumianey: Tys jest Piotr/ statecżnym go wyznáwcą imieniá swego chwaląc; ale nie rzekł: Tu es Petra. Tyś jest Opoka/ á ja na tey opoce zbuduję Kośćioł moy. KałRoz 65. Ieżeli záś potym vregestrowániu/ przybył komu luźny/ álbo przez śmierć/ albo vćieczkę vbył/ powinien Towárzysz we dwoch dniách/ do Regestru odnośić/ dla vchodzenia myłki ná potym. FredKon 25. Jeśli każesz, powiem ja, nie bojąc się mełki: Zła żona okazyją, bracie, tej miotełki. PotFrasz1Kuk II 146. Nie mogąc spać, choć jeszcze nie poczęło świtać, Każę świecę zapalić, chcąc pisać i czytać; Aż muchy, łojową się oszukawszy świecą, Zewsząd do niej, siedziawszy cicho w ścianach, lecą. Ale się niebożętom źle nadała mełka, Bo każda pod stół padnie, spaliwszy skrzydełka. PotFrasz5Kuk III 369. Trzy dzieweczki się były na szpacyr wybrały Ze Gdańska, a gdy z onej uciechy wracały Nazad do domow, niżli miały się rozchodzić, Wstąpiły do winiarza, chcący się ochłodzić. Kazały sobie halbę dać wina ryńskiego, Jedna o drugiej będąc rozumienia tego, Że miała mieć co groszow; lecz się myłka stała, Bo żadna z nich (jak na złość) pieniędzy nie miała. TrembWierszeWir II 301. *Myłka, vid. Omyłka. T III 879. Rzecz y naydoskonalsza z rozumem łączona, Zawsze przez iaką stronę może być zganiona; Są wszędzie myłki zdrady, wiem na to się zgadzam, Lecz z mnieyszey szkody, większe dobro wyprodzam. HarpeMel 11. Wygodę pewnie kto miarkuje nie tak przywiązaną dla człowieka, że bez niey może się obeyść á zwłaszcza Rolnik. Mełka w tem wielka. [...] Dla czegoż dobrzy Gospodarze jeżeli chcą użytecznie pracować, starają się o naywiększą wygodę tych bydląt któremi pracują, nie żałują im obroku i strawy naywięcey, aby tylko pozyć mogli. PawlikPod 52. Zdarza się nawet bardzo często że aptekarze sami maiąc i doktorski przepis niebespieczne popełniaią omyłki; ale by żadna ztych myłek niemiała mieysca, gdyby gospodynie doskonałą miały lekarstw i używanych w medycynie zioł wiadomość, boby one wszystkie wprzody przyniesione do siebie przeyrzały medykamenta, a tak oprocz troskliwych, męża i dzieci swych chorych, doglądaczek, ieszczeby się im pożytecznieyszemi śtały. GenlisZnies 33. Nie fałsz, lecz myłkę druku bydź widzę w gazecie pod numerem 15. raport bitwy pod Gółkowem: umieszczaiącey. GazRząd 20 78.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: gruba myłka »duży błąd«: NIesłusznie mi to Adversarz zádáie/ żebym porządek X. Dá: Clementinusá pomieszáć miał. ponieważem w częśći wtorey odpowiedźi moiey/ tymże porządkiem ná wszytkie iego qvestie y dowody/ ktorym są od niego podáne odpowiedźiał. á żem w pierwszey częśći potwarzy iego/ fálsátie/ przymówki vszczypliwe/ contrádictie/ grube myłki y nieumieiętnośći zebrał/ przez tom porządku nie pomieszał [...]. SzlichJoAntap 34.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz omyłka, pomyłka.
Autorka: ER