Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. mnich; ~ lm M. uż. osob. mniszy; C. mnichom

Etymologia: <czes. mnich, z gr. monachós = samotnik>

Znaczenia:

1. »zakonnik«: Mnich/ Monachus [...] v. Zakonnik. Kn 419. Do klasztora chcieli uciekać zamknęli Mniszy Bramę o co zas krol Gniewał się. PasPam 199v. Chorązowie na mory mnichom Chorągwie podawali. PasPam 200. Mnich, Zakonnik. ein Monch. moine; un Réligieux de Cloître. § Mniszy Zakonu Franciszkańskiego. T III 849.

2.zool. »prawdopodobnie foka (uznawana wtedy za rybę), łac. Monachus«: MONACHUS Mnich Rybá, á raczey Monstrum Morskie, kaptur Mnichow reprezentuiący, y twarz Ludzką, w Norwergskim Oceanie złowiony, według świadectwa Gaspara Schotta; ktoremu nápis Symbolista przypisał: Habitum, non virtutem. ChmielAteny1755 I 528.

3.bot. »mniszek, bylina z rodziny astrowatych, Taraxacum«: mnich ziele, papawa. (taraxacum) Pfaffen-Platte; Münchs-Kopf. pissenlit, la dent de lion. T III 849.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1. ● [...] Nie mászli Cnoty, ábo nie wiesz temu co rzec, Nie rádziłbym ci głowy podnosić nád korzec, Zebyś nie wziął w nię, wedle przypowieści strychem Niż być złym Gwárdyánem. lepiey prostym Mnichem. PotPocz 113.