W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 20.04.2013
MOC rzecz. ż
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy: lp M. moc; D. mocy; B. moc; N. mocą; Ms. mocy
Znaczenia:
1. »siła«: Słabemu dasz [Boże] moc. PasPam 109v. Niewielkość ani moc Woyska ale Niebieskie biią [moce] Nieprzyiaciela. PasPam 265. Lew Ognisty Frontem mu stoi ku pomocy Nigdy nieprzełomany Hierogliphik mocy. PasPam 271v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: z mocy »mocno, silnie«: Sunie na mnie prosto tnie z mocy wytrzymałęm PasPam 181.
Związki frazeologiczne: swoją mocą »o swojej sile, bez czyjejś pomocy«: Takiemu kalece ktory na łoszku swoią mocą przewrocić niemoze a miło mu słuchać kiedy prawią o krolowaniu. PasPam 188.
2. »władza, panowanie«: Ktoby przeciwko pomięnionym lubo wszystkim in Genere, lubo kozdemu wosobności chciał co szkodliwego moliri ze tego niedopusciemy [warunkujemy]. PasPam 211v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: w mocy swej zostawować »warować sobie, zastrzegać sobie«: Tam pacifice zostawać ma co sobie iako y inne dobroczynnosci do dalszego wyswiadczenia temuz Urodzonemu Lubomirskiemu IkM w mocy swey zostawuie. PasPam 209v. ▲ być pod czyjś mocą »być opanowanym, zawojowanym przez kogoś«: Mowili tak gdy by [Polacy] zawsze chcieli się bić tak szczerze był by Swiat wszystek pod ich mocą. PasPam 106v.
Związki frazeologiczne: dać w moc »dać we władanie, pod komendę«: Płomienczykow zażywa [Mars] [...] na Drzyrdy Groty Szable, kule, kartany, y rozne obroty Dawszy im w Moc Chorągwie. PasPam 271.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: moc boska: ▲ moc boża:
Związki frazeologiczne: dać w moc: ◆ w mocy swej zostawować:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Mocą gwałtem wypchnąć/ wyrzucić iák żábę z wierszé. KnAd 512. ● Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas