▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ : ▲ Morze Adriatyckie (sz. zm.) »Adriatyk«: Przetoż Cesarz nie iest ták słábym Pánem/ iáko go niektorzy czynią/ máło świádomi rzeczy/ ktore się ná świećie dźieią; dla tego iákby miał ábo ćiásne w gránicách Páństwo/ ábo niedostáteczne w żywność/ ábo vbogie w pieniądze/ ábo nędzne w ludźie: (bo ma szerokie/ żyzne/ bogáte/ ludne) lecz ráczey dla tego/ iż sąśiedztwo iego z Turkiem/ z ktorym grániczy od gor Kárpátskich/ áż do morzá Adriátickiego/ może znisczyć/ nie tylo osłábić/ możność iescze y więtszą/ niż iest iego. BotŁęczRel III 79. Roście [drzewko kaparowe] ná ostrowiech morzá Adryatyckiego. SyrZiel 869. A gdy przyszłá noc czternasta/ á mysmy się błąkáli po morzu Adriátyckim/ około połnocy zdáło się żeglárzom/ iż się im okázowáłá niektora krájiná. BG Ap 27, 27. Brundusium zas iest Miasto obszerne y obronne, od starodawnych Kretensow do Włoch zabiegłych, nad Samym brzegiem Morza Adryatyckiego załozone. SzołHist 14v. Z inszey strony mamy przestrogę/ że o tym Turcy myślą/ żeby Okrętámi y Gálerámi swoiemi/ co po rożnych Portách w Dálmácyey máią/ weszcie do morzá Adryátyckiego záwárli. MerkHist 146. ILLIRICUM [...] kráina dawnych czasow obszerná od Arsii rzeki pográniczney włoskiey po nád Adryatyckie Morze leżąca. ChmielAteny II 434. ▲ Morze Adriackie »Adriatyk«: Zginąłem wász Wándalin/ ktorym wszerz gránice Po morze Adryáckie od zmárzłego zdobił/ Wam śliczne Oready z Nimphámi sposobił. JurkWan A2. ▲ Morze Atlantyckie »Atlantyk«: Ledwie co przestał, asz linę żaglową Przerwawszy wicher; na maszt płachty rzuci Rospadł się czołnik pod szybą masztową, Wszystka się zatym nawałnosc wyrzuci Od morza, co je Athlantyckiem [morzem] zową Naypierwszy Korus zgębą się ocuci, Ktory zpoczątku, wtey zeglugi porze Do zawieruchy juz był poddął morze. LucChrośPhar 159. Słusznie uczynisz; bo przeż skryte knieie Woinę domową nieszczęsni wleczemy Tusząc gdzie morze Athlantyckie leie Ze się tam smiele jak znowu oprzemy. LucChrośPhar 315. Ten podział na rozmaitych nazwiskach zasadza się: iako to, pod znaczkiem a. Nazywa się: Ocean Zachodni, albo Morze Atlantyckie, rozciąga się na zachod Europy y Afryki [...]. SzybAtlas 18. Jakie są granice Europy? O. Europa ma na wschod: A. Azyą, od ktorey dwoma rzekami Oby y Wolgą rozgranicza się, ma morze czarne. B. Na Zachod oblewa ią Morze Atlantyckie czyli Morze Zachodnie. C. Na Połnoc ma Morze Lodowate. D. Morze Białe. 25 KARTA II. E. Morze Połnocne. F. Na Południe Morze Wsrzodziemne G. SzybAtlas 24-25. ▲ Morze Atlanckie: Afrykański Kray GVINEA po nad morze ná mil 300. rościągniony, od Pułnocy ma Nigrytanią, od Wschodu Biafarę, od Záchodu morze Atlanckie. ChmielAteny II 632. OCEAN tenże płynąc ná Zachod, názywa się Oceanus AEthiopicus, potym Morzem Atlantckim od Gory Atlas, potym OCEANEM Francuskim, Kantabryiskim od Kantabryi, Akwitańskim od Akwitanii, Brytańskim od Brytannii Insuły, Hybernicus od Hybernii, Caledonicus od Kaledonii, to iest teraźnieyszey Szkocyi, Niemiecki od Niemcow. ChmielAteny1755 I 450-451. Ná Morzá ták że Atlanckiego srodku, táż acus swoiey ná żadne stronę nie ma deklinacyi, iáko świádczą mądrzy morscy Peregrynanci, Pater Faillandier płynący do Indyi Oryentalney Roku 1711 y Milliet de Chates w Xiedze drugiey Nawigacyi. ChmielAteny1755 I 557-558. Na Insule Madorze na Morzu Atlantckim iagody Winne dłuższe nad cztery dłonie, według Kadamustiusza. ChmielAteny IV 644. ▲ Morze Atlańskie: Są te Insuły ná Morzu Atlańskim, w liczbie siedm. ChmielAteny II 661. ▲ Morze Bałtyckie (sz. zm.) »Bałtyk«: Temu się záś przećiwia Párláment y Duchowieństwo támecżne/ prosząc Krolá/ żeby niechćiał Kátolicżką Krolową Królową [królowa:subst:sg:inst:f] wprowádźić do Angliey/ proponuiąc/ áby rácżey poiął Krolewnę Duńską/ ktorey kryskę swoię dáią Kupcy Londyńscy w nádźieię pożytkow/ ktorych przez to dostąpić sobie obiecuią w Commercyách swoich ná Báltyckiem morzu. MerkPol 6. Z Iednę stronę Baltyckie morze z drugą stronę a Septem trione [od północy] Ocean Oblewa to krolestwo. PasPam 55. Przystawstwo iuz to było w Samym Czuplu między Morzęm Baltyckiem a Oceanem z kąd iuz lądem progredi niemozna. PasPam 62v. Rok Panski 1660. Day Panie Boze Zaczęlismy tam ze w Mosinach gdzie [...] nas postawiono było na całą zimę po tak cięszkich pracach y tak dalekiey za Baltyckie morze Expedycyiey. PasPam 78v. Wołoskie szelągi [...] ustapiły z Małey Polski ale w Wielgopolszcze wszystkie sobie Stolicę załozyły nie opaszy się az o rzekę Ordę [Odrę] y o morze Baltyckie iako owa okrutna szarancza. PasPam 187. Postoy złodzieiu [...] iuz się nąm nie wymkniesz albo pewnie przez baltyckie morze musisz pływać do Szwecyiey. PasPam 200. Postoy złodzieiu [...] iuz się nąm nie wymkniesz albo pewnie przez baltyckie morze musisz pływać do Szwecyiey. PasPam 200-200v. ▲ Szwedzkie Morze »Bałtyk«: szwedskie morze. das Baltische Meer, der Belt. la mer Baltique. T III 2370. ▲ Morze Arabskie: IZ leży między Egyptem, Palestyną, Syrią, Mezopotamią, Perskiego y Arabskiego morza odnogami zawarta. ChmielAteny IV 446. ▲ Morze Azjańskie »Morze Kaspijskie«: MER CASPIENNE [...] mare Caspium ou Hyrcanum MORZE AZYAŃSKIE, chwaleńskie morze. DanKolaDyk II, 253. morze Azyańskie. das Caspische Meer. la mer Caspienne. T III 16. ▲ Morze Międzyziemne »Morze Śródziemne«: Tego dnia Halli basza z imprezy się onej wrócił morskiej, dobywszy szturmem Manfredony na Morzu Międzyziemnym, pod władzą hiszpańską,z nieoplakaną nigdy szkodą chrześcijańską. TwarSLegK 212. Tá dobroczynná niemi mnożyła się rzeká, y wszędzie swoim żywym y zbawiennym zrzodłem buynośći miáłá, łączyła Miásta, y morze międzyziemne z czerwonym spaiáła, utrzymywáłá kupie wewnatrz, y zewnatrz Krolestwá, y wzmácniáła ie przećiwko nieprzyiácielowi. RolJabłJADziej 73. Dolny Egypt, podobny do wyspy, tá wychodzi zkąd Nil na dwie się dzieli odnogi, ktoremi w Morze międzyziemne w pada. RolJabłJADziej 89. Iáphet Chámiany w AEgyptcie vskromiwszy/ nie wrocił się więcey do Azyey [...]ále wćiąż przez Aphrykę poszedł/ nád morzem ktore Mediterraneum, to iest Miedzy ziemnem zowią [...]. DembWyw 52. ▲ Morze Środkoziemne: GEOGRAPHIA námieniona ná Wodę y Ziemię dźieli się. WODA subdividitur ná Morze, á te iest albo Uniwersalne, to iest Oceanus,[...] Drugie Morze iest Partykularne, názwisko biorące od kráiu, ktory oblewá, náprzykład Siculum Mare od Sycilii. Inne Morze śrzodkoźiemne, inne co się zowie Sinus, etc. ChmielAteny II 6. FRANCYA dźisieysza [...] Od południa Morzem środkoziemnym, od Záchodu Gorámi Pyreneyskiemi y Oceanem Akwitańskim, od pułnocy Brytańskim zásłania się. ChmielAteny II 45. Barbarya naypierwsza idący z Azyi ku Afryce, ktora iest wielkim Kráiem Pomorskim od Europy ná 600. mil po nád Morzem Srodkoziemnym rościągniona. ChmielAteny II 628. ▲ Morze Śrzódziemne: Iakoz początek namienionego Władysława nad Zamiar był dobry, bo Ian Korwin pospolicie Hunniades przezwany dwa razy w Roku 1447 y 1442 na głowę turków pobił Do tego Ze flotta Chrzesciańska na morzu Srzodziemnym będąca także gruszkow nie Zasypiała w popiele. IntrHist 98-99. ME'DITERRANNE'E ou LA ME'DITERRANNE'E ou INTERNE Mare Mediterraneum, genit. maris mediterranei, neut. SRZODZIEMNE morze. DanKolaDyk II, 247. CHIO ou Kio, (Ilse de l'Archipel.) Chios, genit. Chii, f. [...] CHIO álbo Kio Wysep na morzu Greckim álbo srzodziemnym. DanKolaDyk I, 305. ▲ Azjatyckie Morze »wschodnia część Morza Śródziemnego«: Nie ták na Morzu ARCHIPELAGU, iako ná bliskim zaráz, ktore się zowie Azyatyckim Morzem, są dwie sławne Insuły: CYPRUS y RHODUS. ChmielAteny II 442.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ Gadytańskie Morze (sz. zm.) »Zatoka Kadyksu (Golfo de Cádiz)«: Mądrym y prostakom to iest pospolita, niewiedzieć co iest za Gadytáńskim morzem. BystrzInfGeogr B4. Na morzu Gaditańskim upatrzył Plinius ryby formą drzewa pływaiące, znać drzewa porosły na wielorybach. ChmielAteny III 304. ▲ Austrialne Morze »południowy Atlantyk«: Kráy teyże Ameryki Austrálney iest PARAKWARYA albo Paraquey od rzeki tegoż imienia názwany, ktorá srodkiem tey płynie kráiny, maiąc długości ná mil 500. przy wpadnieniu w Austryalne morze zábierá szerokości ná mil 30. ChmielAteny II 676.